Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, son yıllarda Van Gölü Havzası’nda yaşanan kuraklık ve buharlaşmanın boyutlarına dikkat çekerek, göldeki çekilmenin bazı bölgelerde 2 ila 3 kilometreye kadar ulaştığını ve bunun da özellikle doğu kıyılarında belirgin biçimde gölün şeklini değiştirmeye başladığını söyledi.
Son yıllarda yaşanan iklim değişikliğinin etkileri, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de daha sık ve şiddetli bir şekilde hissedilmeye başlandı. Bu değişim, özellikle su kaynakları açısından kritik öneme sahip Van Gölü Havzası’nda belirgin şekilde kendini gösterdi. Konuyla ilgili İHA muhabirine açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, yağışların yetersizliği ve buharlaşmadaki artışın göl ekosistemini tehdit ettiğini belirtti. Alaeddinoğlu, “Yağışların yetersizliği ve buharlaşmanın şiddeti, özellikle son birkaç yıldır çok daha belirgin bir şekilde kendini göstermeye başladı. Zaman zaman, örneğin 2024 yılında olduğu gibi, yağışlar nispeten yeterli düzeyde gerçekleştiğinde gölde küçük çaplı iyileşmeler yaşandı. Ancak 2025 yılı bu anlamda oldukça olumsuz geçti” dedi.
Gölün doğu kıyılarında haritalar değişiyor
Van Gölü’nün doğu kesiminde akarsuların döküldüğü sığ alanlarda çekilmenin 2-3 kilometreye kadar ulaştığını belirten Alaeddinoğlu, bu durumun artık haritalar üzerinde dahi fark edilebilecek ölçekte olduğunu söyledi. Alaeddinoğlu, “Gölün doğu kesimlerinde küçük ölçekli ama kalıcı değişimler gözlemliyoruz. Van Gölü’nün şekli, doğu kıyılarında belirgin biçimde değişmeye başladı” ifadelerini kullandı.
“Kurak dönemler üç aya kadar uzadı”
Alaeddinoğlu, geçmişte bir ay süren kurak dönemlerin artık üç aya kadar uzadığını vurguladı. Alaeddinoğlu, “Geçmişte havzada ‘kurak dönem’ olarak adlandırılan yağışsız süreç yaklaşık 1 ay sürerken, bu süre son yıllarda giderek uzadı. Önce 1 buçuk aya, ardından 2 aya çıkan bu dönem, 2025 yılında 3 aya kadar ulaştı. Bu da göldeki çekilmeyi çok daha belirgin hale getirdi” diye konuştu.
“Gezici siklonlar artık etkili değil”
Van Gölü Havzası’nda yağış rejiminin bozulduğuna dikkat çeken Alaeddinoğlu, gezici siklonların artık düzenli yağış getirmediğini belirtti. Alaeddinoğlu, “Geçmişte düzenli periyotlarla yağış getiren bu hava sistemleri artık zaman zaman havzayı etkileyemiyor ya da hiç yağış bırakmıyor. Bu durum, göl ekosistemi için ciddi bir tehdit oluşturuyor” dedi.
“Van Gölü’nü kurtarmak için zaman daralıyor”
Alaeddinoğlu, iklim değişikliği ve plansız su kullanımı gibi faktörlerin etkisiyle Van Gölü’nün geri dönüşü olmayan bir sürece girmemesi için acil önlem çağrısında bulundu. Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Önümüzdeki yıllarda benzer hava hareketlerinin sürmesi halinde buharlaşma daha da artacak. Sıcaklık yükselişleriyle birlikte Van Gölü’ndeki alan kaybı da devam edecek. Bu, sadece ekolojik değil, sosyoekonomik bir krize dönüşebilir” şeklinde konuştu.
