İzmir’in en önemli su kaynağı olan Tahtalı Barajı, tarihinin en düşük su seviyesine geriledi. Prof. Dr. Doğan Yaşar, mevsimin ilk yağışlarının büyük bölümünün kuru toprak ve bitkiler tarafından emildiğini belirterek, yağışların mevsim normallerinin 2 katına çıkması durumunda barajdaki su seviyesinin ilkbaharda yaklaşık yüzde 20’ye ulaşabileceğini söyledi.
İzmir’in en önemli su kaynağı olan Tahtalı Barajı, son yılların en kurak dönemlerinden birini yaşıyor. Barajdaki su miktarı, tarihinin en düşük seviyesine gerileyerek 1.65’e kadar düştü. Bu seviye, 2008 yılındaki büyük kuraklıkta ölçülen 1.90 seviyesinin de altına inmiş durumda. Ekim ayında ise İzmir genelinde 81 kilogram yağış kaydedilmesine rağmen, barajdaki su seviyesinde belirgin bir artış gözlemlenmedi. Uzmanlara göre bunun nedeni, uzun süren kuraklığın ardından ilk yağışların büyük bölümünün kuru toprak ve bitkiler tarafından emilmesi. Ayrıca mevsim normallerinde Kasım, Aralık, Ocak ve Şubat aylarında ortalama 119 kilogram yağış düşüyor. Her kurak dönemim ardından bol yağışlı bir dönem geldiğini aktaran Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, bu dönemlerde yağışların ekim ayındaki gibi yağış miktarının yaklaşık 2 katına ulaşması halinde Tahtalı Barajı’nın doluluk oranının yüzde 20 seviyelerine kadar çıkabileceğini belirtti.
“İzmir’in Türkiye’de en pahalı su kullanan şehir olmasının nedeni budur”
2009-2019 yılları arasında Tahtalı Barajı doluyken durumun iyi olduğunu vurgulayan Yaşar, “Özellikle geçen sene neredeyse hiç yağmur yağmadı, çok az yağış aldık. Bu durum yalnızca İzmir’de değil, bütün Batı Anadolu’da yaşandı. Her yerde tehlike çanları çalıyor. Ancak İzmir’in önemli bir farkı var; kentin suyunun büyük kısmı yer altından sağlanıyor. 15-20 yıl önce 40-50 metreden çekilen yeraltı suları bugün 450 metreye kadar düştü. 2022’de bile baraj doluluk oranı yüzde 60’lardaydı. Ancak buna rağmen yer altı suyunun çekilmeye devam edilmesi akiferlerin tükenmesine yol açtı. Bu gidişle 2035’ten sonra benzer bir kuraklık yaşandığında yer altından su 1000-1200 metre derinliklerden çekilmek zorunda kalacak. Bu da çok büyük enerji harcaması demektir. Zaten İzmir’in Türkiye’de en pahalı su kullanan şehir olmasının nedeni budur. İzmir’i rahatlatacak en önemli adımlardan biri, Çiğli Arıtma Tesisi’nden çıkan gri suyun tarıma kazandırılmasıdır. Bu tesis günde 500 bin metreküp su üretiyor. Bu su arıtılarak Menemen ve Gediz ovalarına verilmelidir. Böylece bu bölgelerde yeraltı suyunun çekilmesi durdurulabilir, akiferlerin yeniden dolması sağlanabilir. Gerektiğinde bu kuyular yeniden kullanılabilir ve İzmir’in su kaynakları sürdürülebilir hale getirilebilir” dedi.
“Barajdaki doluluk yüzde 25 olursa olağanüstü bir başarı olur”
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ağustos ayından itibaren düzenli su kesintilerine başladığını hatırlatan Prof. Dr. Doğam Yaşar sözlerini şu şekilde noktaladı:
“Eğer bir yerde düzenli su kesintileri başlatılmışsa, bu orada suyun tükendiği anlamına gelir. Ancak su kesmek siyasi bir başarısızlık değildir; suyun siyaseti olmaz. Şu anda gece 23.00 ile sabah 05.00 arasında yapılan kesintilerle yaklaşık 100 bin metreküp su tasarrufu sağlanıyor. Geçen yıl aynı dönemde İzmir’e 680-700 bin metreküp su verilirken, şu anda bu miktar 580 bin metreküp civarında. Aslında bu uygulamaya geçen yıldan başlanmış olsaydı durum biraz daha rahat olabilirdi. Ekim ayında yağışlar çok iyi geçti, yüzde 100’e yakın artış oldu. Ancak barajlara etkisi hemen görülmez. Çünkü önce toprak doymalıdır. 52 yılın en kurak döneminin ardından toprak suya açtır. Önce toprak suyu emer, ardından bitkiler alır, kalan su barajlara ulaşır. Bu nedenle barajlarda aralık ayının 10-15’ine kadar büyük bir artış beklenmemelidir. Aralık sonunda yüzde 3’lük bir artış görülürse iyi sayılır. Barajların dolum dönemi nisan ortasına kadardır. Eğer o tarihte yüzde 20 doluluk oranına ulaşılırsa bu çok iyi, yüzde 25 olursa olağanüstü bir başarı olur. Yağışlar elbette gelecektir ama belediyeye tavsiyem, su kesintilerini bir yıl daha sürdürmeleri ve gece kesinti saatlerini biraz daha uzatmalarıdır.”
