Samsun’un Ayvacık ilçesinde bulunan ve bölgeye “Saklı Cennet” ünvanını kazandıran Suat Uğurlu Barajı’nda bakım ve onarım çalışmaları nedeniyle su seviyesi dip seviyeye düşürüldü. Suların çekilmesiyle baraj gölünün tabanı gün yüzüne çıktı. Ortaya çıkan manzara, hem doğal yaşamın zayıflığını hem de ilçe ekonomisinin baraj gölüne olan bağımlılığını gözler önüne serdi.
“Suat Uğurlu’nun bu derece dolmuş olmasına çok şaşırdık”
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, Suat Uğurlu Barajı’nda yapılan boşaltma sonrası oluşan manzarayı değerlendirdi. Prof. Dr. Yılmaz, baraj gölünün tabanında canlı yaşamına dair neredeyse hiçbir iz bulunmadığını belirterek, bunun önemli ve ürkütücü bir durum olduğunu vurguladı.
Ortaya çıkan manzaranın oldukça düşündürücü olduğunu ifade eden Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, “Baraj gölü tabanının büyük ölçüde akarsuyun taşıdığı millerle dolduğunu gördük. Geçmişte akarsu yatağı ’V’ şekilli derin bir vadi iken barajın etkisiyle zaman içinde vadi tabanı dolmuş ve adeta bir ova görünümü almış. Barajda su varken büyük ve hacimli bir göl olarak gördüğümüz vadi yüzeyinin, tabanın dolmasıyla bu kadar sığlaşmış olması bizi endişelendirdi. Bu sığlaşma aynı zamanda barajın ömrünün de kısaldığını bize gösteriyor. Hemen gerisinde Hasan Uğurlu Barajı olmasına ve asıl gelen malzeme bu barajda tutulmasına rağmen Suat Uğurlu’nun bu derece dolmuş olmasına çok şaşırdık” dedi.
“Verimli toprak beklentisi boşa çıktı”
Baraj tabanında yapılan gözlemlerde, zeminin tarımsal verimlilik açısından da yetersiz olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yılmaz, “Zemine baktığımız zaman bir hayat belirtisi görmedik. Bu tür tatlı su kaynaklarının balıkçılık açısından da önemli olduğunu düşünüyorduk. Ancak ortaya çıkan zemin hiç de buna uygun değil” diye konuştu.
Yılmaz ayrıca, “Baraj tabanında biriken toprakların buradan alınıp kıraç arazilere serilmesiyle verimli alanlar oluşturulabilir gibi görüş ve düşüncelerle sık sık karşılaşıyoruz. Oysa burada gördük ki zeminde biriken malzemenin toprak değil, koyu gri renkli bir çamurdan öte bir değeri yok gibi. Fakat yine de fırsattan istifade göl tabanındaki birikintilerin toprak analizleri yapılmalı, varsa kirlilik kaynakları belirlenmeli” şeklinde konuştu.
Ayvacık’ın barajla var olduğu ortaya çıktı
Suat Uğurlu Barajı Gölü’nün Ayvacık ilçesi için yalnızca doğal güzellik değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal bir kazanım olduğunu söyleyen Yılmaz, “Baraj sayesinde Ayvacık, ‘Saklı Cennet’ ünvanını kazanmıştı. Bugün baktığımızda ise Ayvacık ilçesinin Suat Uğurlu Barajı olmadan hiçbir anlam ifade etmediğini gördük. Buna hem şaşırdık hem üzüldük” ifadelerini kullandı.
Turizm için yeni fırsatlar doğabilirdi
Bakım çalışmaları sırasında suların çekildiği bu dönemin, kıyılarda yeni turizm yatırımları için bir fırsat olabileceğine de dikkat çeken Yılmaz, “Barajdaki su seviyesi bu şekilde bir süre daha geciktirilecekse, kıyılarda hazır su çekilmişken yeni iskeleler, tesisler yapılabilirdi. Eğer yapılmadıysa, bir dahaki su tahliyesinde bu tür planlamalar mutlaka düşünülmeli” açıklamasında bulundu.
4 büyük barajdan 2’si Yeşilırmak’ta
Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, Samsun’un Türkiye’deki önemli su kaynaklarına ev sahipliği yaptığına işaret ederek şunları söyledi: “Türkiye’deki en önemli barajlardan dördü Samsun’da. Bunlardan Altınkaya ve Derbent Barajları Kızılırmak; Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Barajları ise Yeşilırmak Nehri üzerindedir. Bu barajlardan enerji üretimi, turizm, taşkın kontrolü, sulama ve kafes balıkçılığında faydalanılıyor. Bu kadar faydası olan ve Samsun ekonomisi için de büyük değer ifade eden barajlarımızın havza bazında iyi planlanması, mevcut ve muhtemel kirleticilerden korunması, doğal yapılarının muhafaza edilmesi gerekiyor.”
