Ankara’da Çubuk turşusu için yetiştirilen salatalık sıcakta hızla büyüyor, üreticiler ise rekor sıcaklıklara rağmen hasadı aksatmıyor.
Ankara’nın Çubuk ilçesinde, Türkiye’nin en bilinen yöresel ürünlerinden biri olan Çubuk turşusunun hammaddesi salatalıkların hasat dönemi başladı. Rekor sıcaklıklara rağmen üreticiler, salatalıkları zamanında toplayabilmek için sabahın erken saatlerinden itibaren tarlaya giriyor. Hızlı büyüyen salatalıklar toplanmadığı takdirde turşuluk vasfını kaybettiği için üreticiler sıcağa rağmen hasadı sürdürüyor.
Coğrafi işaret tescilli
2017 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle tescil edilen Çubuk turşusu, mart ve nisan aylarında ayında ekilerek 4 aylık sürecin ardından hasada hazır hale geliyor. Bölgenin kendine özgü iklimi, verimli toprak yapısı ve yıllardır süregelen üretim geleneği, turşunun diğerlerinden ayrılmasını sağlıyor.
Tarladan tüketiciye
İlçede hasadı yapılan salatalıkların büyük bölümü yerel turşu imalathanelerinde işlenirken, ürünler kısa sürede tüketicilerin sofralarına ulaşıyor. Her yıl milyonlarca kavanoz Çubuk turşusu, hem yurt içinde hem de yurt dışında tüketicilerle buluşuyor.
Kurulum aşaması
Salatalıkların kurulum aşaması 1 ay boyunca bekleyerek gerçekleşiyor. Turşunun en önemli malzemelerinden biri olan sarımsak, defneyaprağı, acı biber ve Çubuk turşusunu diğer turşulardan ayıran dereotu, salatalıklarla beraber tenekeye koyuluyor. Ardından üzüm sirkesi ve limon tuzlu su tenekeye aktarılarak bir gün boyunca fermente olması için ağzı açık şekilde bırakılıyor.
Damak çatlatan Çubuk turşusu, farklı boyutlardaki kavanozlara tek tek yerleştirilip ağzı kapatılarak yurt içi ve yurt dışı siparişlere hazır hale geliyor.
“Çubuk turşusu dünyaca ünlü”
Yaklaşık 10 yıldır turşuluk salatalık üretimiyle uğraştığını belirten İrfan Topal, “Çubuğumuzun meşhur turşusu için salatalık üretiyoruz. 15 işçiyle 30 dönüm ektik. Salatalık, gece sıcağı seven bir bitki. Sıcak olduğu zaman salatalık daha çok çıkar. Soğuk olduğu zaman salatalığın verimi düşer. 1 tonla, 2 ton arasında değişir günlük verim. Bu sene biraz sıcak geçti. Bitkide yanıklık var, su sorunu var. Çubuk turşunun suyundan, salatalığından, kütür kütür olmasından, aromasından dolayı dünyaca ünlü. Topraktan aldığı vitaminle, suyla, havasıyla bizim salatalığımız daha kaliteli. Tarlada 5-10 liradan, marketlerde 30-40 liradan salatalık satıyorlar. Direkt aracıya ulaşamadığımız, herhangi bir kooperatifimiz olmadığı için, bizim gibi üretenler pazarlamada sıkıntılar yaşıyor. Tarladan satamıyoruz. Mecbur aracıya veriyoruz, o da istediği fiyata satıyor. Çubuk’ta amatör üretenlere kooperatif kurulmasını istiyoruz. En azından herkes salatalığı ektiğinde fiyatını bilir. Biz salatalığı ekiyoruz ama kaç liraya vereceğimizi bilmeden ekiyoruz” dedi.
“Çubuk’a, üretenler için kooperatif kurulmasını istiyoruz”
İşçilik, tohum, gübre ve ilaçların maliyetinin geçen seneye göre pahalı olduğunu vurgulayan İrfan Topal, “Tarlaya daha toplamadan 1 milyon masrafım var. Çubuk’a biz gibi üretenler için kooperatif kurulmasını istiyoruz yetkililerden. Bu şekilde devam ederse seni hiç ekmemeyi düşünüyorum. Destek olursa, kooperatif kurulduğu zaman fiyatlar bizi de tatmin ederse ona göre ekeriz. Kooperatif fiyat dengesini sağlayacak. Üreticiyle tüketiciyi buluşturacak. Aradaki o aracıların almış olduğu rantı ortadan kaldıracak. Hem üretici kazanacak hem tüketici. Tarladan, sofraya girmiş olacak. Salatalığı alıp turşuyu yapıp ülkenin dört bir tarafına satan turşucular bizden ucuza alıp pahalıya satıyorlar. Arada uçurum var. Bunu engellemek lazım. Her sofrada çubuk turşusu bulunsun. Antibiyotik değerinde turşu suyumuz var” şeklinde konuştu.
“Tarladan topluyoruz, yıkayıp aynı gün turşumuzu kuruyoruz”
Yaklaşık 2 yıldır da ev turşusu kurduklarını söyleyen Emine Topal, “Tarladan topluyoruz, hemen yıkayıp aynı gün turşumuzu kuruyoruz. Salatalığın, sarımsağın, biberin, her şeyin taze olması lazım. Limon tuzunu, sirkesini, hepsinin oranını ayarladığınız zaman güzel oluyor turşumuz. Biz dereotu kullanıyoruz. Başka yerlerde kurulan turşularda dereotu kullanılmıyor. Salatalığımız gerçekten çok lezzetli. Sarımsağın çok güzel bir aroması, acı biberin güzel bir lezzeti var. Limon tuzu kullanıyoruz. Hepsinin ayrı ayrı özelliği. Hepsi birleşince Çubuk turşusu oluyor. Bizim turşumuz bir yıldan sonra beklemez. Niye? Biz katkı maddesi kullanmıyoruz. Bire bir ev turşusu, organik. Bir yıldan sonra ömrü biter. Her sofrada olmalı, herkes yemeli. Kışın hasta olduğumuz zaman hemen turşu suyu içiyoruz. Turşunun rengine baksınlar. Eğer suyu bulanıksa o turşuyu alsınlar, berraksa o turşudan kaçsınlar. Evde oturan hanımlar da kurabilirler. Güzel, kaliteli salatalık almaları lazım önce. Sarımsağını, acı biberini, dereotunu, defneyaprağını güzel seçtikten sonra gayet güzel kurarlar” diye konuştu.
Çubuk turşusu, ekonomik katkısının yanı sıra bölgenin tanıtımında da önemli rol oynuyor. İlçede düzenlenen Uluslararası Çubuk Turşu ve Kültür Festivali de coğrafi işaretli ürünün değerini artırıyor.
