İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Afet Yönetimi Risk Azaltma Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Gökhan Kılıç ile Mekatronik Mühendisliği öğrencisi Tahsin Can Koçum, kuş yuvalarının içine yerleştirilecek akıllı sensörler yardımıyla orman yangınlarının önleneceği özel bir projeye imza attı. Yaklaşık 6 aylık çalışma sonunda hayata geçirilen proje kapsamında, ormanın farklı bölgelerinde konumlandırılacak sensörler aracılığıyla sıcaklık, nem, duman ve ani ısı değişimleri anlık ölçülecek. Toplanan veriler, yapay zeka destekli merkezde analiz edilerek olası yangınlar saniyeler içinde belirlenecek. Böylece ekipler, yangınlara vakit kaybetmeden hızlıca müdahale edebilecek. Pilot uygulaması Balçova’da yapılacak proje, düşük bir maliyetle ormanlık alanların korunmasına imkan sağlayacak.
Önce İzmir, ardından da Türkiye geneline yayılması hedeflenen proje, bir ana istasyon ve orman içinde konumlanacak sensörlerden oluştu. Projede kullanılacak her bir sensörün maliyeti ise yaklaşık 1.200 TL olarak ölçüldü. Örneğin; 18 hektarlık Balçova Terapi Ormanı için yaklaşık 40 sensörün yeterli olacağı öngörülürken, 48 bin TL gibi düşük bir bütçeyle ormanın 7/24 gözetim altında tutulabileceği hesaplandı.
“Yazılımı da öğrencimiz geliştirdi”
Türkiye genelinde 23,2 milyon hektar, İzmir’de ise yaklaşık 431 bin hektar ormanlık alan bulunduğunu hatırlatan İEÜ Afet Yönetimi Risk Azaltma Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Gökhan Kılıç, “Bu teknoloji, sadece yangın önlemede değil, ekosistemin sürekli izlenmesinde de kullanılabilecek. Sensörler, topladıkları verileri ana istasyona gönderecek. Öğrencimiz Tahsin Can Koçum’un geliştirdiği ‘Otonom Çalışan Yangın Sensör Ağı’ yazılımı sayesinde bu değerler, bilgisayardan takip edilebilecek. Normal aralığın üzerine çıkan ölçümler olduğunda Orman Genel Müdürlüğü’ne, AFAD’a ya da belediyelere otomatik uyarı mesajı gidecek. GPS ile konum bilgisi de paylaşılacağı için yangının nerede başladığı anında görülebilecek” diye konuştu.
“45 gün kesintisiz çalışabilir”
Prof. Dr. Kılıç, sensörlerin enerjisini güneş paneli ve küçük pillerle sağlayacağını belirterek, “Tek bir ana istasyon, 10 bin sensörü kontrol edebiliyor. Gündüz güneş paneliyle çalışıp aynı zamanda pili şarj edecek, gece ise pille çalışmaya devam edecek. Minimum güneşle bile tek sensör, 45 gün boyunca kesintisiz çalışabilecek. Bu sensörler, kuş yuvalarının dışında, ormanın farklı bölgelerine de yerleştirilebilir” ifadelerini kullandı.
“Kayıpları minimuma indirmeliyiz”
Yaşanan iklim değişikliği, hava sıcaklıklarının artması ve orman yangınlarının çoğalması nedeniyle bu projeyi geliştirmeye karar verdiklerini belirten Prof. Dr. Kılıç, “Ülkemiz genelinde meydana gelen orman yangınları, hepimizi üzüyor ve bunların bir şekilde önüne geçilmesi gerekiyor. Yangınlara erken müdahale, kayıpların minimuma indirilmesi açısından büyük önem taşıyor. Projeyi çok önemsiyor ve İzmir’de, ülkemiz genelinde ve sonrasında yurt dışında da yaygınlaşarak kullanılabileceğini düşünüyorum” dedi.
