Mersin’de yıllar boyunca vatandaşlar tarafından kolay beslenmeye alıştırıldığı için balıkçı barınağını mesken edinen deniz kaplumbağalarının yeniden normal beslenme alanlarına dönmesi için bilinçlendirme çalışması yapılıyor. Mersin Kent konseyi öncülüğünde gerçekleştirilen çalışmada, barınak civarındaki restoran tekneler, balıkçılar ve vatandaşlara broşür dağıtılarak, çeşitli yerlere afişler asıldı.
Üreme döneminde Çamlıbel Balıkçı Barınağı’na gelen deniz kaplumbağaları, gerek restoran teknelerden atılan yiyecekler, gerek küçük ölçekli balıkçıların ıskartaları denize atması, gerekse vatandaşların attığı yiyecekler nedeniyle barınağı mesken edindi. Süreç devam edince barınaktaki deniz kaplumbağalarının sayısı zamanla 100’ü geçti. Kolay beslenmeye alıştıkları için barınağı mesken edinen deniz kaplumbağalarının doğal hayat dengesi de bozuldu. Bunun üzerine Mersin Kent Konseyi öncülüğünde çeşitli kurum ve sivil toplum örgütlerini desteğiyle deniz kaplumbağalarının vatandaşlarca beslenmesinin önüne geçilmesi ve yaşam alanlarına geri dönebilmelerini sağlamak amacıyla bilinçlendirme çalışması gerçekleştirildi. Bu kapsamda barınak civarındaki restoran tekneler, balıkçılar ve çevredeki vatandaşlara yönelik broşür dağıtılarak, çeşitli yerlere afişler asıldı. Mersin üniversitesi (MEÜ) Su Ürünleri Fakültesi İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas ve beraberindekiler, yürütülmesi gereken çalışmaları ve yapılması gerekenleri anlattı.
“Yıl boyunca gözlemleyebiliyoruz”
MEÜ Su Ürünleri Fakültesi İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas, deniz kaplumbağalarının doğal yaşamlarına dönmelerin sağlamak amacıyla Mersin Kent Konseyi öncülüğünde ’Deniz kaplumbağalarını beslemeyelim, koruyalım’ sloganıyla çalışma gerçekleştirdiklerini söyledi. Çamlıbel Balıkçı Barınağı’nda hem yeşil deniz kaplumbağası hem de caretta caretta olmak üzere çok sayıda deniz kaplumbağasının tüm yıl boyunca görüldüğünü belirten Ayas, barınakta bulunmalarının temel sebeplerinden birinin beslenmeleri olduğunu vurguladı. Ayas, “Bu bölgede hem amatör balıkçılar, hem de restoran tekneler tarafından beslenen deniz kaplumbağaları, normal davranışlarını dışında burayı terk etmiyorlar. Özellikle sonbaharda buradan ayrılması gereken bireyler burada kalmaya devam ediyor. Yıl boyunca burada gözlemleyebiliyoruz” dedi.
“Kaplumbağa sayılarında çok ciddi artış görüyoruz”
Kolay besin buldukları için barınakta kalmayı sürdürdüklerini ifade eden Ayas, “Yıllardır burada deniz kaplumbağaları var. Ama buradaki sorun; günden güne sayılarının artması. Balıkçı barınaklarında bir iki kaplumbağanın kalması ya da bulunması çok büyük bir problem değil ama son 3-4 yıldır kaplumbağa sayılarında ciddi artış görüyoruz. Bu da buradaki beslenme faaliyetinden kaynaklı olarak. Geçen sene yaptığımız çalışmada 100’ün üzerinde birey tespit etmiştik” diye konuştu.
Üreme ve kışlama göçlerine gitmiyorlar
Barınakta hemen hemen boyutta deniz kaplumbağalarının olduğuna işaret eden Ayas, “Deniz kaplumbağaları vahşi hayvanlar. Doğaları gereği denizde kendi besinini kendi bulabilecek yetenekte hayvanlar. Kendi besinlerini bulabilirken, bunların kolay besine alıştırılarak burada kalması hem buradaki bireylerin davranış değişikliğine sebep oluyor, hem de üreme ve kışlama göçlerine gitmeyerek, asıl ana popülasyonda küçük de olsa bir daralmaya sebep oluyor” ifadelerini kullandı.
Deniz kaplumbağalarının balıkçı barınağını terk etmemesinin bir probleme dönüştüğünü kaydeden Ayas, Mersin Kent Konseyi öncülüğünde birçok kurum ve sivil toplum örgütünün desteğiyle gerçekleştirdikleri besleme faaliyetinin ortadan kaldırılmasına yönelik projeye destek verdiğini kaydetti.
“Yem bulamayınca burayı terk eder giderler”
Mersin’de 35 yıldır balıkçılık yapan Atilla Akkaya da geçmişte barınakta birkaç tane görülen deniz kaplumbağalarının son 5-6 yıldır sayılarının arttığını söyledi. Karides avladığını belirten Akkaya, av dönüşü ağlarındaki yengeçleri, küçük karidesleri ve balıkları suya attıklarını ifade ederek, “Hayvan burada yemi buluyor. Yemi bulduğu sürece de bir yere gitmiyor. Burada konaklıyor. Son zamanlarda vahşileşmeye başladı. Önceleri kendimiz teknelerin altını sıyırırdık. Biri bir şeyini düşürdüğünde dalar, kendimiz çıkartırdık. Şimdi ayağımızı suya sokmaya korkuyoruz. Gelip ısırıyor” dedi.
Deniz kaplumbağaların doğal yaşam alanlarına dönmesi için özellikle amatör balıkçıların av dönüşü atıkları denize atmaması gerektiğini vurgulayan Akkaya, “Ağları burada seçtiğimiz için hayvan istediği yemi buluyor ve burayı terk etmiyor. Ağ seçme işleminde atıkları suya atmadığımız sürece yem bulamayınca burayı terk eder giderler” diye konuştu.
