Karabük Üniversitesi (KBÜ) Orman Fakültesi tarafından yürütülen projeyle, Batı Karadeniz Bölgesi’ndeki orman fidanlıklarında omurgasız toprak faunası ilk kez sistematik olarak inceleniyor. Aynı zamanda, Türkiye’de fidanlıklarda ilk kez QBS (Toprak Biyolojik Çeşitlilik İndeksi) uygulanacak.
TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Programı kapsamında desteklenen “Batı Karadeniz Bölgesi Orman Fidanlıklarında Omurgasız Toprak Faunasının Vejetasyon Mevsimindeki Değişimi” başlıklı projeyle, daha önce araştırılmamış toprak canlıları bilimsel yöntemlerle ortaya konacak.
“Toprak kalitesi ilk kez biyolojik indekslerle ölçülecek”
Proje yürütücüsü KBÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Duyar, çalışmanın önemine ilişkin yaptığı açıklamada, şunları kaydetti:
“Ülkemiz fidanlıklarında çeşitli fauna çalışmaları yapılmış olmasına rağmen, özellikle Batı Karadeniz orman fidanlıklarında toprak faunasına yönelik herhangi bir çalışmaya rastlamadık. Toprak kalitesi bugüne kadar daha çok fiziksel ve kimyasal analizlerle değerlendiriliyordu. Bu projeyle ilk kez biyolojik çeşitlilik indekslerini kullanarak toprak kalite sınıflarını biyolojik açıdan değerlendirmeyi hedefliyoruz.”
“İki farklı yöntemle canlılar tespit ediliyor”
Projede, toprak canlılarının belirlenmesinde “çukur tuzak” ve “Tulgren hunisi” yöntemlerinin kullanıldığını belirten Duyar, şu bilgileri verdi:
“Zeminde hareket eden omurgasızları çukur tuzak yöntemiyle, toprak içerisinde yaşayanları ise Tulgren Hunisi sistemiyle tespit ediyoruz. Bu sistemde canlılar ısı ve ışık etkisiyle aşağıya yöneliyor, böylece teşhisleri yapılabiliyor.”
“Bir çay bardağı toprakta yüzlerce canlı var”
Toprak altındaki canlıların önemine dikkat çeken Doç. Dr. Duyar, toplumda bu konuda farkındalık oluşturulması gerektiğini vurgulayarak, “Boyutları küçük olduğu ve toprak altında yaşadıkları için bu canlılar genellikle gözden kaçıyor. Ancak yaptığımız incelemelerde, bir çay bardağı toprakta yüzlerce farklı omurgasız canlının yaşadığını tespit ettik. İnsanların bastığı yerin sadece toprak değil, altında yaşam barındıran bir ekosistem olduğunu bilmesi gerekiyor. Karabük’ün orman varlığı açısından Türkiye’nin önde gelen illerinden biri. İlin yaklaşık yüzde 74’ü ormanlarla kaplı. Ayrıca Batı Karadeniz, dünyadaki biyolojik çeşitlilik sıcak noktalarından ikisine ev sahipliği yapıyor. Bunlardan biri de Karabük’ün Yenice ilçesinde yer alıyor.”
“Bilimsel ve ekolojik katkı hedefleniyor”
Projeyle birlikte bölgede daha önce kaydı bulunmayan türlerin bilim dünyasına kazandırılacağını vurgulayan Duyar, ekolojik mücadeleye de katkı sağlanacağını söyledi. Duyar, “Bilimsel düzeyde ülkemizin biyoçeşitliliğine katkı sağlayacağız. Daha önce bölgemizde varlığı bilinmeyen türlerin kaydını yaparak yayın haline getireceğiz. Eğer zararlı faunanın doğal yırtıcılarını tespit edebilirsek, hem çevreye zarar vermeyen hem de ekonomik olarak faydalı mücadele yöntemleri geliştirebileceğiz” dedi.
“Fidanlıkların geleceği toprağın altındaki canlılarda gizli”
Açıklamasının sonunda projenin uzun vadeli önemine dikkat çeken Duyar, şu ifadeleri kullandı:
“Orman fidanlıklarının geleceği sadece yetiştirilen fidanlarda değil, bu fidanların altında yaşayan küçücük ama çok önemli canlılarda gizlidir. Bu çalışma, ülkemizin biyoçeşitliliğine ışık tutacak ve fidanlıklarımızın geleceğine yönelik ekolojik çözümler üretecek.”
