İmalat sanayi işyerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri ve hanehalklarında 2024 yılında 42,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 120 milyon ton atık oluştu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Atık İstatistikleri’ni açıkladı. Buna göre, araştırma kapsamındaki imalat sanayi işyerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hanehalklarında 2024 yılında 42,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 120 milyon ton atık oluştu.
İmalat sanayi işyerlerinde 4,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 24,4 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın yüzde 70,1’i satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi, yüzde 12,1’i tesis bünyesinde geri kazanıldı veya dolgu malzemesi olarak kullanıldı veya doğaya yeniden kazandırıldı, yüzde 10,8’i düzenli depolama tesislerine gönderildi, yüzde 2,6’sı beraber yakma (ko-insinerasyon) veya yakma tesislerine gönderildi, yüzde 2,4’ü belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı, yüzde 1,8’i işyeri sahasında depolandı, yüzde 0,1 ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan 1 milyar 61 milyon ton toplam atığın yüzde 99,99’unu mineral atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 85,1’i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, yüzde 12,5’i ocak içine geri dolduruldu, yüzde 2,4’ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
Termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,5 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 84,6’sını kül ve cüruf atıkları, yüzde 15,4’ünü ise diğer atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 86,9’u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, yüzde 13,1’i lisanslı tesislere gönderildi, maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı veya diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atıksu arıtımı vb. idari faaliyetleri sonucu 196 bin tonu tehlikeli olmak üzere 397 bin ton atık oluştu. Oluşan atığın yüzde 95,5’i atık işleme tesislerine gönderildi, yüzde 4,5’i diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Belediyelerde 32,3 milyon ton atık toplandı
Toplam 1 401 belediyenin 1 392’sinde atık hizmeti verildiği tespit edildi. Atık hizmeti verilen belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın yüzde 88,9’u atık işleme tesislerine ve yüzde 10,9’u belediye çöplüklerine gönderilirken, yüzde 0,3’ü ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kg olarak hesaplandı.
Belediyeler tarafından işletilen atıksu arıtma tesislerinde, 353 bin ton (kuru madde bazında) atıksu arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.
Atık işleme tesislerinde 195 milyon ton atık işlendi
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 195 milyon ton atığın 139 milyon tonu bertaraf edildi, 56 milyon tonu ise geri kazanıldı.
Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton atık, yakma tesislerinde de 448 bin ton atık bertaraf edildi.
Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı gerçekleştirildi. Kompost tesislerinde 124 bin ton atık geri kazanılırken diğer geri kazanım tesislerinde ise toplam 51,5 milyon ton metal, plastik, kâğıt, mineral vb. atık geri kazanıldı.
