Obeziteden korunmada uykunun rolüne dikkat çeken Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Güner Çakmak, “Gece çalışanlar veya uyku düzeni bozuk olanlar, hormon dengesindeki değişiklikler nedeniyle daha kilolu olabiliyor. Büyüme hormonu ve diğer metabolik hormonlar bu kişilerde yeterince salgılanmıyor. Ayrıca, gece tüketilen gıdalar genellikle düşük proteinli, yüksek şeker ve kalorili atıştırmalıklar oluyor. Bu durum obezite riskini artırıyor” dedi.
VM Medical Park Gebze Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Güner Çakmak, obeziteye karşı dikkat edilmesi gerekenleri anlattı. Obeziteyi tanımlarken Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kriterlerine dikkat çeken Doç. Dr. Çakmak, “Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 25-30 arası olanlar kilolu, 30-40 arası obezdir. VKİ 40 ve üzeri morbid obez, 50-55 üzeri ise süper obez olarak adlandırılır” ifadelerine yer verdi. Çakmak, bu sınıflamanın hastaların sadece fazla kilolu olma durumunu belirlemediğini, aynı zamanda kişinin sağlık risklerinin de belirlediğini vurguladı.
“Porsiyonlar büyüdü, yürüyüş azaldı”
Günümüzde yaşam tarzının obeziteyi tetiklediğini belirten Doç. Dr. Çakmak, “Daha az hareket ediyoruz, oturduğumuz süre artıyor. Yeme alışkanlıklarımız değişti, porsiyonlar büyüdü. Paketli ve endüstriyel gıdaların tüketimi arttı. Ayrıca araba kullanımıyla günlük yürüyüş miktarımız azaldı. Tüm bu faktörler obezitenin temel sebeplerini oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
“Türkiye’de kadınların yüzde 23’ü, erkeklerin yüzde 16’sı obez”
Ülkemizdeki obezite oranlarına dikkat çeken Doç. Dr. Çakmak, “TÜİK 2019 yılı verilerine göre, 15 yaş ve üzeri obezite oranı yüzde 21,2’dir. 2022 verilerine bakıldığında kadınların yüzde 23,6’sı obez, yüzde 30,9’u obez öncesi. Erkeklerde ise yüzde 16,8 obez, yüzde 40,4 obez öncesi grubunda yer alıyor. Bu veriler, yaşam tarzımızın değiştiğini ve obezitenin hızla arttığını gösteriyor” dedi.
“Kronik hastalık riskini artırıyor”
Obezitenin sadece kilo problemi olmadığını, kronik hastalık riskini de artırdığını belirten Doç. Dr. Çakmak, “Diyabet riski yaklaşık 4 kat artıyor. Hipertansiyon riski 2-2,5 kat, iskemi ve kalp hastalığı riski 1,5-2 kat artıyor. Beyin damar tıkanması riski de 1,5 kat yükseliyor. Ayrıca bazı kanser türleri için de obezite önemli bir risk faktörüdür” diye konuştu.
“Cerrahi tedavi gerektiren durumlar”
Obezite cerrahisinin yalnızca belirli kriterlere uyan hastalarda uygulandığını söyleyen Doç. Dr. Çakmak, “VKİ (Vücut Kitle İndeksi) 40 ve üzeri olanlar cerrahi adaydır. VKİ 35-40 arasında olup tip 2 diyabet, karaciğer yağlanması, uyku apnesi, hiperkolesterolemi veya KOAH gibi yandaş hastalıkları bulunanlarda da cerrahi tedavi uygulanabilir” açıklamasında bulundu.
“Gece tüketilen yüksek kalorili gıdalar obezite riskini artırıyor”
Uyku düzeninin kilo kontrolünde önemli rol oynadığını vurgulayan Doç. Dr. Çakmak, “Gece çalışanlar veya uyku düzeni bozuk olanlar, hormon dengesindeki değişiklikler nedeniyle daha kilolu olabiliyor. Büyüme hormonu ve diğer metabolik hormonlar yeterince salgılanmıyor. Ayrıca, gece tüketilen gıdalar genellikle düşük proteinli, yüksek şeker ve kalorili atıştırmalıklar oluyor. Bu durum obezite riskini artırıyor” dedi.
“Ameliyat sonrası gündelik hayatıma ne zaman dönebilirim”
Obezite ameliyatı sonrası normal yaşamın kişiden kişiye değiştiğini belirten Çakmak, “Ameliyat sonrası birinci haftada hastaların sıvı alımı ve diyete uyumu takip edilir. Masa başı iş yapanlar 1. haftadan sonra işlerine dönebilir. Daha ağır işler için 2-3. haftadan sonra işbaşı mümkün olur. Bu süreçte hastaları yakından takip ediyoruz” şeklinde konuştu.
“Sağlıklı yaşam tarzı benimsenmeli”
Obezite ile mücadelede sağlıklı yaşamın önemini kaydeden Doç. Dr. Çakmak, şu bilgileri paylaştı:
“Kilo sadece estetik değil, sağlık meselesidir. Sağlıklı beslenme, düzenli uyku ve fiziksel aktiviteyi hayatınıza mutlaka dâhil edin. Obeziteyi önlemek ve kronik hastalık riskini azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri kritik önemdedir. Uyku düzenine dikkat etmek, özellikle gece atıştırmalarından kaçınmak, hem kilo kontrolü hem de metabolik sağlık için gereklidir.”
“Obeziteye karşı öneriler”
Obeziteye karşı atılacak adımların hayat kalitesini artırdığına dikkat çeken Doç. Dr. Çakmak, son olarak şöyle dedi:
“Öncelikle sağlığınızı kazanmayı hedefleyin. Unutmayın, cerrahi müdahale sadece gerekli durumlarda uygulanmalıdır. Bunun dışında, sağlıklı beslenme, hareketli yaşam ve düzenli uyku ile ciddi fark oluşturabilirsiniz.”
