Türkiye’de de çocuklarda miyopi oranı son yıllarda ciddi şekilde artarken; Sağlık Bakanlığı’nın desteklediği araştırmalara göre, 2024 yılı itibarıyla okul çağındaki çocukların yaklaşık yüzde 25’inin miyop olduğu belirtiliyor. Ailelerin düzenli göz muayenesi yaptırmaması da miyopi sürecini hızlandırıyor. Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, miyopi hakkında bilgi verdi.
“Miyopi ne kadar erken yaşta başlarsa, ilerleme riski o kadar yüksek olur” diyen Medicana Zincirlikuyu Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, “Çocuklukta başlayan miyopi, ergenlik boyunca hızla ilerleyebilir. Bu durum ileride yüksek miyopi riskini beraberinde getirir. Yüksek miyopi, sadece görme bozukluğu değil, göz sağlığı açısından ciddi tehditler içerir. Retina incelmesi, retina dekolmanı ve göz içi basınç problemleri bu riskler arasındadır. Erken yaşta miyopi gelişimi, çocuğun sosyal ve akademik yaşamını da etkileyebilir. Görme bozukluğu olan çocuklar tahtayı net göremeyebilir. Bu durum, derse katılımı ve öğrenme sürecini olumsuz etkiler. Aynı zamanda dış aktivitelerden uzak durma eğilimi gösterebilirler. Bu da hem fiziksel hem psikolojik gelişim üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir” şeklinde konuştu.
Miyopide genetik, önemli rol oynuyor
Miyopi gelişiminde genetik faktörlerin önemli rol oynadığına değinen Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, “Eğer anne ya da baba miyop ise, çocukta bu durumun ortaya çıkma ihtimali artar. Genetik eğilim, göz yapısının belirlenmesinde doğrudan etkili olur. Miyopiye neden olan göz küresi uzunluğu, kornea eğimi gibi yapısal özellikler genetik yolla aktarılabilir. Tek ebeveynin miyop olması çocukta miyopi görülme ihtimalini yaklaşık %25’e; her iki ebeveynin miyop olması bu riski yüzde 50’nin üzerine çıkarabilir. Ancak sadece genetik yeterli değildir. Çevresel faktörler bu eğilimi hızlandırabilir ya da yavaşlatabilir. Genetik yatkınlık tek başına yeterli değildir. Günlük alışkanlıklar ve çevresel şartlar miyopi ilerlemesinde belirleyici olabilir. Modern yaşam tarzı, çocukların göz sağlığını olumsuz etkileyen birçok faktör barındırır. Özellikle okul çağı çocuklarında dijital cihazlara maruz kalma süresi artmıştır. Bu da göz kaslarını zorlar ve miyopi gelişimini hızlandırır” ifadelerini kullandı.
Gün ışığı göze faydalı
Gün ışığının göz sağlığı için değerli olduğuna değinen Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, “Araştırmalar, açık havada daha fazla zaman geçiren çocuklarda miyopi riskinin azaldığını gösteriyor. Doğal ışık, göz gelişimini destekleyen önemli bir faktördür. Ayrıca açık hava etkinlikleri göz kaslarının farklı odaklara uyum sağlamasına yardımcı olur. Çocuklar parkta oynadığında hem fiziksel hem görsel anlamda gelişim gösterir. Kapalı alanlara sıkışan yaşam tarzı bu süreci sekteye uğratır. Bunun yanında ekran başında ya da kitap okurken mola vermemek göz sağlığını bozar. 20-20-20 kuralı burada büyük önem taşır. Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 6 metre uzağa bakmak gözleri rahatlatır. Bu alışkanlık hem göz kaslarını hem de odaklama sistemini korur. Uyku düzeni de görsel gelişim üzerinde etkilidir. Yetersiz uyku, gözlerde kuruluk, yorgunluk ve odaklama sorunlarına yol açabilir. Erken yatmak ve kaliteli uyumak çocuk sağlığı için gereklidir” diye görüş verdi.
Fast food gözü tehdit ediyor
“Beslenme, göz sağlığı üzerinde doğrudan etkilidir” diyen Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, “Vitamin ve mineral eksiklikleri göz gelişimini olumsuz etkileyebilir. Özellikle A vitamini, lutein, omega-3 ve çinko gibi besin öğeleri göz fonksiyonları için kritiktir. Sebze, meyve, balık ve kuruyemiş tüketimi dengeli olmalıdır. Fast food ve işlenmiş gıdalar çocukların genel sağlığı kadar göz sağlığını da tehdit eder. Sağlıklı bir diyet, miyopinin ilerleme hızını azaltabilir. Gözlerin ihtiyacı olan besinleri sağlamak, büyüme dönemindeki çocuklar için şarttır” ifadelerini kullandı.
Miyopinin ilerlemesini durdurmak için düzenli muayene önemli
Miyopi ilerlemesini kontrol altına almak için düzenli göz hekimi muayenelerinin şart olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, “Göz yapısındaki değişiklikler çoğu zaman fark edilmez. Ancak uzman bir göz hekimi bu değişimleri erken teşhis edebilir. Erken müdahale, miyopinin ilerlemesini yavaşlatır veya durdurabilir. Ayrıca çocuğun ihtiyaç duyduğu doğru gözlük ya da lens numarası belirlenir. Bu da görme kalitesini artırır. Yıllık göz muayeneleri, çocukların okul başarısını ve yaşam kalitesini doğrudan etkiler” dedi.
Gece uygulanan tedaviler var
Miyopi tedavilerinden bahseden Doç. Dr. Efekan Coşkunseven, “Düşük dozda atropin damlaları miyopi ilerlemesini yavaşlatabilir. Göz hekimi kontrolünde kullanılan bu tedavi, genellikle geceleri uygulanır. Atropin damlaları göz kaslarını gevşeterek göz küresinin büyümesini sınırlar. Bu tedavi uzun süreli ve düzenli takip gerektirir. Yan etkiler nadirdir ancak mutlaka uzman gözetiminde yapılmalıdır. Bunun yanında Orto-K lensler denenebilir. Bunlar, gece takılıp sabah çıkarılan özel kontakt lenslerdir. Bu lensler gece boyunca kornea yüzeyini geçici olarak şekillendirir. Sabahları lens çıkarıldığında çocuk gün boyu net görür. Ayrıca miyopi ilerlemesini yavaşlatır. Bu yöntem cerrahi müdahale gerektirmez ve çocuklar için güvenlidir. Ancak hijyen kurallarına kesinlikle uyulmalıdır” şeklinde görüş verdi.
