Akdeniz mutfağı ile bilişsel gerilemeyi yavaşlatmak mümkün

Harvard ve MIT destekli araştırmalara göre Akdeniz tipi beslenme, genetik risk taşıyan bireylerde bile Alzheimer gelişimini yavaşlatıyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Pirçek, “Antioksidan, vitamin ve sağlıklı yağlarla beyin sağlığı korunabiliyor” diyerek Dünya Alzheimer Farkındalık Ayı kapsamında Akdeniz diyetinin beyin sağlığı üzerindeki etkilerini anlattı.

Akdeniz tipi beslenme; sebze, meyve, tam tahıl, kuruyemiş, baklagil, balık ve zeytinyağını temel almaktadır. “Diyetin içerdiği vitamin, mineral ve özellikle polifenol gibi antioksidanlar sayesinde beyinde hücre hasarına yol açan oksidatif stres baskılanıyor. Bu sayede nöronların korunmasına ve beyin fonksiyonlarının sürdürülmesine destek oluyor” diyen Medicana Çamlıca Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Pirçek, “Polifenoller, oksidatif stres ve iltihap gibi dejeneratif süreçleri baskılayarak yalnızca Alzheimer değil, Parkinson ve diğer demans türlerine karşı da koruyucu bir rol üstleniyor” açıklaması yaptı.

Alzheimer riskini azaltmada bütüncül bir model

Beslenme ve Alzheimer arasındaki ilişki üzerine yapılan çalışmaların çoğu, tek tek besin bileşenlerine odaklanırken Uzm. Dyt. Deniz Pirçek asıl önemli olanın Akdeniz diyetinin bütüncül yapısı olduğuna dikkat çeti ve ekledi:

“Omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve polifenoller birlikte çalışarak beyin fonksiyonlarını destekliyor. İnflamasyon, oksidatif stres, damar bozuklukları ve protein birikimi gibi Alzheimer’ın altında yatan süreçleri aynı anda hedef alıyor. Tek bir takviyeye odaklanmak yerine, Akdeniz diyetini bir yaşam tarzı olarak benimsemek çok daha güçlü bir koruma sağlıyor.”

Zeytinyağı, ceviz ve balığın gücü

“Akdeniz mutfağının üç temel unsuru beyin sağlığı için özel önem taşıyor” diyen Uzm. Dyt. Deniz Pirçek, “Düzenli zeytinyağı tüketimi bilişsel gerileme riskini azaltırken, ceviz omega-3 yağ asitleri, vitaminler ve minerallerle nöronların beslenmesine katkıda bulunuyor. Balık ise yüksek kaliteli protein ve esansiyel yağ asitleri sayesinde hem kardiyovasküler hem de bilişsel sağlık için kritik rol oynuyor. Uzm. Dyt. Deniz Pirçek, “Zeytinyağı, ceviz ve balığı soframızdan eksik etmemek, beyin sağlığı için atılacak en basit ama en etkili adımlardan biridir” ifadelerini kullandı.

Genetik yatkınlıkta da faydalı

Alzheimer’ın en güçlü risk faktörlerinden biri olan APOE4 gen varyantına sahip kişilerde hastalık olasılığı kat kat artıyor. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, bu yüksek risk grubunda dahi Akdeniz tipi beslenmenin koruyucu etkiler sunduğunu gösteriyor. Harvard ve MIT iş birliğiyle yürütülen ve yaklaşık 30 yıl süren bir çalışmaya değinen Uzm. Dyt. Deniz Pirçek, “Alzheimer için yüksek genetik riske sahip bireylerde bile Akdeniz diyeti düzenli uygulandığında demans gelişme riski düşüyor ve bilişsel gerileme yavaşlıyor” açıklamalarında bulundu.

Beslenmenin ötesinde sağlıklı bir yaşam tarzı

“Akdeniz diyeti beyin sağlığında önemli bir rol oynasa da tek başına yeterli değil. Düzenli fiziksel aktivite, zihinsel egzersizler, kaliteli uyku, stres yönetimi ve sosyal ilişkilerin güçlendirilmesi de beyin fonksiyonlarını koruyor” diyen Uzm. Dyt. Deniz Pirçek, “Sigara ve aşırı alkolden uzak durmak, yeni şeyler öğrenmek, bulmaca çözmek veya satranç oynamak gibi zihinsel aktiviteler de en az beslenme kadar önemlidir” diye ekledi.

Günlük yaşamda uygulanabilir öneriler

Modern yaşamda Akdeniz tipi beslenmeyi sürdürülebilir kılmak için bazı pratik ipuçları veren Uzm. Dyt. Deniz Pirçek, “Tabakların küçültülmesi, şekerli içecekler yerine maden suyunun tercih edilmesi, aç karnına gıda alışverişinin yapılmaması ve kaçamakların dengelenmesinin öğrenilmesi bu beslenme modelini günlük hayatın doğal bir parçası haline getirir. Önemli olan bu beslenmeyi bir diyet değil, ömür boyu sürdürülebilir bir yaşam biçimi olarak görmek” diyerek sözlerini tamamladı.