İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile varılan yeni anlaşmaya ilişkin yaptığı açıklamada, “Yeni anlaşmaya göre Ajans müfettişlerine şu anda herhangi bir erişim izni verilmiyor. Sadece Buşehr Nükleer Santrali’nde yakıt değişimi nedeniyle sınırlı erişim söz konusu” dedi.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Mısır temaslarının ardından yaptığı açıklamada Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile imzalanan yeni anlaşma, Mısır’la ikili ilişkiler ve Tunus seyahatine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Başkent Kahire’deki temaslarına değinen Arakçi, Mısır ile ilişkilerin ileriye doğru gittiğini, birçok engelin ortadan kalktığını ve iki ülke arasında çok iyi bir anlayışın oluştuğunu kaydetti.
“Grossi ile üç saatten fazla görüştük”
UAEA Başkanı Rafael Grossi ile yaptığı görüşmeye değinen Arakçi, “Daha önce Tunus’a yönelik ikili bir ziyaret planlanmıştı. Ayrıca Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nin onayıyla Ajans ile yeni iş birliği çerçevesi üzerine bir süredir müzakereler yürütüyorduk. Bu süreç, metnin nihai hale gelmesi için üst düzey görüşmeleri gerektiriyordu. Mısır Dışişleri Bakanı’nın önerisiyle oturumun Kahire’de yapılmasına karar verildi. Bu nedenle Tunus’a giderken Kahire’de durarak Grossi ile 3 saatten fazla süren görüşme gerçekleştirdik ve metin üzerinde mutabakat sağladık” dedi.
“Saldırı sonrası yeni şartlar oluştu”
ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırının ardından yeni şartların ortaya çıktığını vurgulayan Arakçi, “Biz NPT’nin üyesi olarak ve Ajans ile yaptığımız anlaşmalar çerçevesinde her zaman Ajans ile iş birliği yaptık. Programımız barışçıl ve Ajans denetimi altındaydı. Ancak saldırıdan sonra yeni şartlar ortaya çıktı. Ajans ile yaptığımız görüşmelerde bu yeni şartlarda iş birliğimizin eski şekilde devam edemeyeceğini ve mutlaka yeni bir çerçeve oluşturulması gerektiğini vurguladık. Nihayetinde Ajans bunu kabul etti ve anlaşma sağlandı” diye konuştu.
“Ajans ile iş birliği için yeni bir biçim tanımlandı”
Arakçi, anlaşmada İran Meclisi’nin yasalarının açıkça kabul edildiğini belirterek, tüm süreçlerin Konsey onayıyla ilerlemesinin belgede resmen tanındığını söyledi. Anlaşmada İran’ın tüm taleplerinin yer aldığını vurgulayan Arakçi, “Yeni çerçeve tamamen Meclis yasasına uygun ve yasanın belirlediği yol doğrultusunda ilerlemektedir. İran’ın güvenlik kaygılarına dikkat edilmiş, hakları tanınmış ve Ajans ile iş birliği için yeni bir biçim tanımlanmıştır” ifadelerini kullandı.
“Ajans müfettişlerine şu anda erişim yok”
İranlı Bakan Arakçi, “Yeni anlaşmaya göre Ajans müfettişlerine şu anda herhangi bir erişim izni verilmiyor. Sadece Buşehr Nükleer Santrali’nde yakıt değişimi nedeniyle sınırlı erişim söz konusu. Bu da Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi’nin kararıyla sağlanmış durumda ve halen devam ediyor. İran’ın ileride sunacağı raporların ardından erişim konusu yeniden ele alınacaktır” dedi.
“Anlaşmanın geçerliliği şarta bağlı”
Varılan yeni anlaşmanın geçerliliğinin şarta bağlı olduğunu vurgulayan Abbas Arakçi, “Grossi ve Mısır tarafıyla yaptığımız müzakerelerde de açıkça ifade ettiğim gibi, bu anlaşmanın geçerliliği İran’a karşı, tetik mekanizması (snapback) da dahil, hiçbir düşmanca adım atılmamasına bağlı” diye konuştu.
İran ile UAEA anlaşmaya vardı
Arakçi ile Grossi dün Mısır’ın başkenti Kahire’de bir araya gelmiş, haziran ayında ABD ve İsrail’in saldırıları sonrası askıya alınan denetimlerin yeniden başlamasını öngören anlaşmaya imza atmıştı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi ise yaptığı açıklamada, tarafların yeni şartlarda iş birliği konusunda mutabakata vardıklarını belirtmişti.
İran, UAEA ile iş birliğini askıya almıştı
İran İslami Şura Meclisi, 25 Haziran’da, nükleer tesisler ve bilim insanlarının güvenliği sağlanana kadar UAEA ile iş birliğinin askıya alınmasını öngören yasa tasarısını kabul etmişti. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 2 Temmuz’da yasayı onaylayarak ilgili kurumlara kararın uygulanması talimatını vermişti. Arakçi ise 12 Temmuz’da yaptığı açıklamada iş birliğinin tamamen durmadığını, gelişmeler ışığında yeni bir biçim alacağını belirtmişti.
