İran Meclisi’nde, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin yaptırımları yeniden uygulama kararının ardından kapalı oturum düzenlenirken, Meclis Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızayi, “Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT) üyeliğinden bir fayda görmedik, bu nedenle iş birliğini sürdürme gereği hissetmiyoruz” dedi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) İran’a yönelik 2015 yılında kaldırılan yaptırımları yeniden uygulama kararı almasının ardından, İran Meclisi konuyu ele almak üzere kapalı oturum düzenledi. Meclis Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızayi, İran basınına yaptığı açıklamada, oturumda Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’ndan (NPT) çıkış meselesinin ele alındığını belirterek, “Snapback’in uygulanması halinde NPT’den çıkışa ilişkin Meclis’te yaklaşık 15 öneri bulunuyor. Ancak bu konuda şu ana kadar bir karar alınmış değil. Bu tür bir karar için ulusal bir uzlaşı gerekli. Kaldı ki, bu anlaşmada kalmamız için bir neden de yok” ifadelerini kullandı.
“İş birliğini sürdürme gereği hissetmiyoruz”
Rızayi ayrıca, NPT ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tüzüğüne göre ajansın İran’a nükleer teknoloji ve sanayi geliştirme konusunda destek vermesi gerektiğini vurgulayarak, “İran, programının barışçıl olduğunu kanıtlamak için yoğun denetimleri kabul etti. Ancak NPT üyeliğinden ve ajansla iş birliğinden bir fayda görmedik, bu nedenle iş birliğini sürdürme gereği hissetmiyoruz” dedi.
Tahran’dan BMGK kararına tepki
İran Dışişleri Bakanlığı, E3 olarak bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa’nın, ABD ile birlikte nükleer anlaşma ve BMGK kararlarını kullanarak İran’a karşı daha önce kaldırılmış yaptırımları yeniden yürürlüğe koyma girişimini “yasa dışı ve haksız” olarak nitelendirdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, BMGK’nın 2231 sayılı kararında İran’ın nükleer programına getirilen sınırlamaların 18 Ekim 2025’te sona ereceği hatırlatılarak, bu tarihten sonra kararın artık geçerli sayılmaması gerektiği vurgulandı.
“E3 ülkeleri ve ABD anlaşmayı ihlal etti”
Üç Avrupa ülkesinin ABD’nin baskı ve yönlendirmesiyle snapback mekanizmasını devreye soktuğu belirtilen açıklamada, “Oysa kendileri nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini uzun süre yerine getirmeyerek anlaşmayı açıkça ihlal etmiş ve süreci kötüye kullanmıştır. Buna ek olarak, bu üç ülke, ABD ve İsrail’in İran’ın barışçıl nükleer tesislerine yönelik saldırılarını açık ya da örtülü şekilde destekleyerek uluslararası hukuku ve NPT’yi ihlal etmiştir” denildi.
2231 sayılı kararın süresi doldu, Avrupa’nın bildirimi geçersiz
Açıklamada, Avrupalı tarafların da tıpkı ABD gibi açık bir kötü niyetle hareket ederek anlaşmanın esasını ve hükümlerini ciddi şekilde ihlal ettiği ve anlaşmazlıkların çözümü için hiçbir samimi çaba göstermediği belirtildi. Açıklamada, “İran’ın barışçıl nükleer programı, BMGK’nın 2231 sayılı karar ve nükleer anlaşma kapsamında daha önce kapsamlı şekilde ele alınmıştır. Söz konusu kararın 10 yıllık süresi 18 Ekim 2025’te dolacak ve bu tarihten sonra geçerliliğini yitirmiş sayılacaktır. Ayrıca BMGK, Avrupa ülkelerinin hatalı bildirimini temel alarak herhangi bir adım atamaz. 2231 sayılı karara aykırı ya da onunla çelişen hiçbir girişim, BM üyesi ülkeler açısından hukuki bağlayıcılık taşımaz” ifadeleri kullanıldı.
“İran bu iddiaları reddediyor”
Açıklamada, “Bu doğrultuda İran İslam Cumhuriyeti, üç Avrupa ülkesi ve ABD’nin, BMGK’nın 2231 sayılı kararı uyarınca 2015 yılında yürürlükten kaldırılmış eski yaptırımların yeniden devreye girdiği yönündeki iddialarını reddetmektedir. İran, bu kararların BM üyesi ülkeler, özellikle de İran için hiçbir hukuki yükümlülük oluşturmadığını vurgulamakta ve tüm ülkelerin 2231 sayılı kararla çelişen bu yasa dışı durumu tanımaktan kaçınmaları gerektiğini belirtmektedir. İran’ın bu konudaki resmi tutumu, 26 Eylül 2025 tarihli bir mektupla BM Genel Sekreteri’ne iletilmiştir” denildi.
“İran güçlü bir şekilde karşılık verecek”
Açıklamada üç Avrupa ülkesi ve ABD’nin diplomasi ve diyalog için uygun bir ortam oluşturmak yerine gerilimi tırmandırmayı tercih ettikleri, BMGK’nın yürürlükten kalkmış kararlarını yeniden devreye sokarak yeni bir baskı aracı elde edebilecekleri yanılgısına kapıldıkları belirtildi. Ayrıca İran’ın ulusal çıkarlarını ve halkının haklarını kararlılıkla savunacağını, bunlara zarar vermeye yönelik her türlü girişime net ve güçlü bir şekilde karşılık vereceğini vurgulandı.
