ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda Ermenistan ve Azerbaycan, “barış için yol haritasını” içeren ortak deklarasyonu imzaladı. Zengezur Koridoru ile Nahçıvan bağlantısı kurulurken, ABD Azerbaycan’a 1992’den beri uygulanan savunma kısıtlamalarını kaldırdı. ABD Başkanı Donald Trump, “Ermenistan ve Azerbaycan 35 yıl süren uzun bir savaşın sonunda artık dost oldular ve uzun süre dost kalacaklar. Bu benim için büyük bir onur” dedi.
Beyaz Saray’da gerçekleşen tarihi imza törenine ABD Başkanı Donald Trump, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katıldı. Trump, liderlerle önce ayrı ayrı görüştü, ardından üçlü oturumda “kalıcı barış, karşılıklı saygı ve ekonomik işbirliği” vurgusu yapan ve “barış için yol haritası” olarak nitelendirilen ortak deklarasyonun imzalanmasını sağladı.
“İki ülke birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı duyacak”
Trump, açılış konuşmasında anlaşmanın kapsamına ilişkin, “Ermenistan ve Azerbaycan 35 yıl süren uzun bir savaşın sonunda artık dost oldular ve uzun süre dost kalacaklar. Bu benim için büyük bir onur. Ermenistan ve Azerbaycan, tüm çatışmaları durdurmayı, ticareti, seyahati ve diplomatik ilişkileri açmayı, birbirlerinin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermeyi taahhüt ediyor. Bu bir ateşkes değil, gerçek bir barış anlaşması” ifadelerini kullandı.
Trump, anlaşmanın en kritik maddelerinden birinin “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” olduğunu belirterek, “Bu adın verilmesi benim için büyük bir onur. Ama bunu ben istemedim. Koridor, Azerbaycan’ın Nahçıvan’a tam erişimini sağlarken Ermenistan’ın egemenliğine tam saygı gösterecek” dedi. Ermenistan’ın, koridorun geliştirilmesi için ABD ile 99 yıla kadar uzayabilecek özel bir ortaklık kuracağını belirten Trump, “Amerikan şirketleri bölgeye büyük altyapı yatırımları yapacak. Bu üç ülkeye de ekonomik fayda sağlayacak” dedi.
Azerbaycan’a yaptırımlar kaldırıldı
Trump, imza töreninde önemli bir duyuru yaptı. Trump, “Azerbaycan ve ABD arasındaki savunma işbirliği kısıtlamalarını kaldırıyoruz. Bu çok önemli bir gelişme” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Aliyev ise bu adımı, “Bağımsızlığımızın ilk yılında, 1992’de konulan kısıtlamalar, 33 yıl sonra bugün kaldırıldı. Bu, Azerbaycan halkının gurur ve minnetle hatırlayacağı bir gün olacak” sözleriyle değerlendirdi.
“Trump olmasaydı bu barış olmazdı”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, konuşmasında Trump’ın liderliğine vurgu yaparak, “30 yılı aşkın süredir başaramadığımız bu barış, Trump’ın liderliğinde mümkün oldu. Bugün Kafkasya’ya barışı getiriyoruz. Ermenistan ile duvarlar değil, bağlantılar inşa ediyoruz. Bu sadece bölgemiz için değil, uluslararası barış için de tarihi bir adımdır.” ifadelerine yer verdi. Aliyev ayrıca, stratejik ortaklık kapsamında yatırım, ticaret, enerji, savunma ve yapay zeka alanlarında işbirliği yapılacağını belirtti.
“Trump barış elçisidir, Nobel’i hak ediyor”
Ermenistan Başbakanı Paşinyan da Trump’a övgülerde bulunarak, “Egemenlik, toprak bütünlüğü ve yargı yetkisi temelinde yeni bir dönem açıyoruz. Bu başarı, küresel liderliğinizin bir göstergesidir. Nobel Barış Ödülü’nü hak ediyorsunuz” dedi.
Paşinyan, ABD ile birlikte çalışarak koridorun hayata geçirileceğini ve bunun uzun vadeli ekonomik fırsatlar doğuracağını vurguladı. Törenin ilerleyen bölümünde Aliyev ve Paşinyan, Nobel Komitesi’ne ortak mektup gönderme konusunda anlaştı. Aliyev, “Başkan Trump 6 ayda olağanüstü bir şey oluşturdu” derken, Paşinyan da “30 yıldır savaşan ülkeleri barıştırdı” dedi.
İmza töreninde Rusya-Ukrayna vurgusu
Tören sonrası basın mensuplarının sorularını cevaplayan Trump, “Ukrayna ateşkes zirvesini kim engelliyor, Putin mi Zelensky mi?” sorusuna, “Her hafta binlerce asker ölüyor. Çok yaklaştık, yakında Putin ile çok popüler bir yerde görüşeceğiz. Yeri ve zamanı açıklayacağız” cevabını verdi. Bir başka gazetecinin “Putin ile yapılacak görüşme Rusya’nın barışı sağlamak için son şansı mı? Ukrayna’nın toprak tavizi vermesi bekleniyor mu?” sorusuna, “Son şans demek istemem ama bazı toprak takasları olabilir. Her iki tarafın da yararına olacak.” ifadelerini kullandı.
“Hayat kurtarmayı seviyorum”
Nobel sorusu üzerine Trump, siyaset amacı taşımadığını vurgulayarak “Bunu siyaset için yapmıyorum. Hayat kurtarmayı seviyorum. Ukrayna ve Rusya savaşının dünya savaşına dönüşmesini engelledik” ifadelerini kullandı.
