Ortaçağ’ın karanlık Avrupa’sında akıl hastaları yakılarak öldürülürken, Sivas’ın Divriği ilçesinde 8 asır önce inşa edilen Divriği Ulucami ve Darüşşifasında akıl hastaları sesle tedavi ediliyordu, camideki akustik günümüz mimar, mühendis ve bilim insanlarını kendine hayran bırakıyor.
Sivas’ın Divriği ilçesinde 1228 tarihinde Anadolu Selçukluları zamanında Selçuklulara bağlı Mengücekli beyliği döneminde Mengücek şahı Süleyman Şah’ın oğlu Ahmet Şah ve eşi Melike Turan Hanım tarafından yaptırılan Ulucami ve darüşşifası, Türkiye’de Unesco tarafından Dünya kültür mirasına dahil edilen anıtsal ilk eser olmuştu.
Eserin baş mimarı Muğis oğlu Ahlatlı Hürrem Şah tarafından inşa edilen cami üzerindeki motifler ve mimari özellikleri kadar iç kısmındaki ses akustiği ile de dikkat çekiyor. Caminin belli bölümlerinde çıkartılan seslen hiçbir teknolojik cihaza gerek kalmadan caminin dört bir tarafına eşit bir şekilde yayılıyor. Camideki akustik sistem bugün bile bilim insanlarını kendine hayran bırakıyor.
En küçük bir ses bile caminin diğer ucundan duyulabiliyor
Sanat Tarihçisi Onur Aydın, camideki mükemmel mimari ve akustik mühendisliği ile bir uçta kısık sesle konuşulanın diğer bir uçta rahatlıkla duyulabildiğini belirtip, “Divriği Ulucami’si 13. Yüzyıl Mengücek yapısıdır. Darüşşifa ve cami olarak iki bölümden oluşan bir külliye şeklindedir. Ahmet Şah ve eşi Melike Turan Hanım tarafından yaptırılmıştır. Ustası ve mimarı Ahlatlı Hürrem şahtır. Burada bir ses mühendisliği söz konusu. Mimaride kullanılan taşlar, kubbe geometrisi, iç mekandaki boşluk dağılımı sesin yankılanmadan çok net ve eşit bir şekilde yayılıyor. Mesela mihrabın önünde konuşulan en küçük bir şey caminin diğer kısımlarından net bir şekilde anlaşılabiliyor. Bu, günümüz şartlarının teknolojileri kullanılmadan o dönemin imkanları ile başarılmış. Buda ize iç mekan boşluk dağılımının harika bir şekilde yapıldığını gösteriyor.” dedi.
Su sesi ile akıl hastaları tedavi edildi
Aydın, caminin darüşşifa kısmında su sesi ve mükemmel akustik sistemiyle ruh ve akıl hastalarının tedavi edildiğini ifade ederek şunları söyledi. “Darüşşifa bölümünün ortasında bir havuz yer alıyor. Bu bölümdeki akustik mimari, havuzdan çıkan su sesi ile döneminde akıl ve ruh hastaları tedavi edilmiştir. Havuzdan çıkan su sesi mükemmel akustik dağılımı ile hastaların ruhsal ve fiziksel anlamda rahatlamasını sağlamıştır. O dönem bu yöntemle hastaların tedavi edilebildiği tek örnek olarak gösterebiliriz. Bu özellikleri Divriği Ulucami’sinin dünya üzerindeki eşsiz bir miras olduğunu kanıtlamaktadır.”
