Bitlis’te yöresel ayakkabı ‘harik’in son ustası Haydar Yılmaz, mesleğini 28 yıldır yaşatmaya çalışıyor.
Bitlis’in geleneksel el sanatlarından biri olan harik, geçmişten günümüze uzanan bir miras olarak dikkat çekiyor. Harik yapımını 1997 yılında öğrenen ve o günden bu yana bu sanatı tek başına icra eden Haydar Yılmaz, ürünlerin yapımında kullanılan malzemelerden, her bir aşamanın titizliğine kadar sürecin ne kadar zahmetli olduğunu belirtti. 1997’de Bitlis İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Halk Eğitimi Merkezi kurslarında Harik sanatını öğrenen Yılmaz, 1998’den itibaren de usta öğretici olarak çalışmalarına devam etti.
“600 yıllık bir geleneğin günümüze taşınması”
Harik sanatının sadece görselliğiyle değil aynı zamanda el işçiliği gerektiren detaylı çalışmalarıyla da farklı olduğunu ifade eden Yılmaz, harik, keçi kılı ve kendirden yapılan bir çiftinin üretimi yaklaşık 4-5 gün süren bir el emeği ürünü olduğunu söyledi. Üretim süreci 12 aşamalı, her ayakkabıda yaklaşık 2 bin 500 dikiş bulunduğunun altını çizen Yılmaz, yaklaşık 30 yıldır bu zorlu işi yalnız sürdürerek Bitlis’in kültürel kimliğini yaşatmaya devam ettiğini söyledi. Bitlis’te 30 yıl önce başladığı harik sanatını tek başına sürdüren Haydar Yılmaz, 12 aşamanın ardından 5 günde hazırladığı ayakkabıları bazen aylarca satılmayı bekliyor.
“Nesillere aktarım çabaları”
Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü ve Kültür Turizm Müdürlüğü desteğiyle zaman zaman kurslar düzenlendiğini ifade eden Yılmaz, talep düşük olduğu için yetiştirdiği kursiyerler bu mesleğe devam etmek istemiyor. Yılmaz, ayrıca halk oyunları ekipleri içi ürettiği ayakkabı ebadındaki hariklerin yanı sıra alternatif olarak mini harik süs eşyası boyutunda de üretimine de hız verdi.
Her zorluğa rağmen bu sanatı geleceğe taşımak istediğini ifade eden Yılmaz, “Yaklaşık 28 yıldır bu sanatı yapıyorum. Kültür Turizm Müdürlüğü’nden 1997 yılında kursa başladım. Aldığım kurstan sonra 1998’den bu yana da usta yetiştiriyorum. Harik, keçi kılı ve kendirden oluşuyor. 12 aşamadan sonra yaklaşık 5 günde bir çift yapılabiliyor. Yöre halkının geçmiş yıllarda, uzun yıllar kullandığı harik, şu an genelde halk oyunlarına ekipleri ve süs amaçlı kullanılmaktadır. Harik sanatı maalesef ki diğer geleneksel sanatlar gibi kaybolmaya yüz tutan bir sanattır ve buna artı olarak da fazla tanınmamaktadır. Tanıtım amaçlı dönem dönem sergilerde, fuarlarda, festivallerde görev almaktayız. Bitlis Tanıtım Günleri adı altında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği geleneksel el sanatları, fuarları adı altında çeşitli yerlerde metropollerde katıldım. İnsanlara tanıtım yapmaya çalıştım. Amacım Bitlis’in bu sanatının kaybolmamasıdır. Bundan sonra bu sanatın kaybolmaması ve tanıtılması, ayrıca genç nesillere aktarılması çalışmalarım bu şekilde devam edecektir. Dönem dönem Kültür ve Turizm Müdürlüğünde, Halk Eğitimi Merkezinde kurslar açıyorum. Kursiyerler yetiştiriyorum. Yetiştirdiğim kursiyerlerim var fakat maalesef ki zor olmasından, pazar sorununun bulunmasından dolayı devam etmemektedirler. Devam etmelerini ve bu sanatın tanınması için elimden geleni yapmaya devam edeceğim” şeklinde konuştu
