Çorum’da dün un fabrikasında yaşanan patlamanın ardından gündeme gelen toz patlamalarıyla ilgili açıklamalarda bulunan İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Prof. Dr. Vedat Deniz, “Çeşitli toz patlamalarının dağılımına göre, gıda sektörü en çok toz patlamalarının meydana geldiği sektörlerin başında gelmektedir” dedi.
Hitit Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Yüksek Lisans Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı ve İş Yeri Hekimi Eğiticisi Prof. Dr. Vedat Deniz, Çorum’daki un fabrikasında yaşanan patlamanın ardından toz patlamalarıyla ilgili açıklamalarda bulundu. 8 kişinin yaralandığı patlamanın ardından gündeme gelen toz patlamasına en çok gıda fabrikalarında rastlanıldığını kaydeden Deniz, tozun ani dökülmesi ve sıcakla karşılaşmasıyla patlamarın yaşandığına dikkat çekti.
Prof.Dr. Vedat Deniz “Dün maalesef Çorum’da bir un fabrikasında meydana gelen un tozu patlaması sonucu biri ağır olmak üzere 9 çalışanda 3. derece yanık meydana gelen bir iş kazası olduğunu öğrendim. Öncelikle başta çalışanlar ve ailelerine geçmiş olsun diyorum. 5 yıldır Mühendislik Fakültesinde bulunan Metalürji-Malzeme, Endüstri, Kimya ve Gıda Mühendisliği bölümlerine vermiş olduğum İş Sağlığı ve Güvenliği derslerinde toz sorununu ve toz patlaması konusundan hep bahsetmişimdir. Tozlar özelliklede organik kökenli olanların hepsi ve bazı inorganik tozlar, havada askıda kaldığı sürece ateşle buluştuğunda yanma ve patlama eğilimi gösterir” dedi.
“Gıda sektörü en çok toz patlamalarının meydana geldiği sektörlerin başında gelmektedir”
Tozun patlaması için bazı şartların oluşması gerektiğini belirten Prof. Dr. Deniz, “Yanıcı bir materyalin olması, tozun havada bir toz bulutu şeklinde asılı olması gerekir. Tozun kuru olması havada askıda kalmasını artırarak patlama etkisini artırır. Yeterli oksijenin olması gerekir. Ateş kaynağının olması ve kapalı bir alanda olması halinde patlama etkisi artar. ABD’de yapılan bir çalışmada çeşitli toz patlamalarının dağılımına göre, gıda sektörü en çok toz patlamalarının meydana geldiği sektörlerin başında gelmektedir” diye konuştu.
Fabrikalardaki toz patlamalarıyla ilgili de bilgiler veren Prof. Dr. Deniz, “Genellikle un fabrikalarında bulunan bir tank, silo, elavatör, karıştırıcılar veya siklonlar gibi ekipmanların içinde önce tıkanır ve sonra ani bir şekilde tozun çökmesi sonucu oluşan toz bulutu sıcak ortamla karşılaşır ise birincil (primer) patlama işlemi meydana gelir. Bu silo veya tank gibi kapalı ekipmanlarda oluşan patlama sonucu oluşan sarsıntı ve hava şoku ile fabrikanın genel alanında tüm tozlarında havaya kalkmasına ve toz bulutu haline gelince yanma reaksiyonu mili saniye farkı ile ardışık olarak patlamalar devam eder. Buna da ikincil (sekonder) toz patlaması denir” şeklinde konuştu.
“Tıkanıklık oluşması engellenebilir”
Toz patlamalarını önlemek için tavsiyelerde bulunan Deniz, “Diğer birçok sektörlerde tozların havada bulut şekline gelmemesi için ıslatılır. Fakat gıda sektöründe özellikle un, kahve veya baharat gibi gıda ürünlerinin toz haline getirilirken çoğu zaman su kullanmak mümkün değildir. Diğer taraftan, gıda sektörlerinde silo ve tankların içerisinde köprüleşme ve borulaşma tıkanıklık meydana gelmesi durumda sonradan aniden malzemenin dökülmesi sonucu toz malzeme havaya kalkarak bulut haline gelebilmektedir. Bu nedenle toz siloları vibratör motorlar ile sürekli titreşim yaparak sürekli bir akışın oluşması sağlanarak tıkanıklık oluşması engellenebilir ve aniden tozun dökülmesi engellenmiş olur” ifadelerini kullandı.