Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sefer Darıcı, çeşitli yapay zeka uygulamaları ile kentlerin eski hallerine ait iddia edilen fotoğrafların büyük ilgi gördüğünü ifade ederek, bu fotoğrafların kentin kültürel belleğine zarar verdiğini vurguladı.
Son dönemlerde sosyal medya platformlarında ve bazı haber sitelerinde, şehirlerin eski hallerine ait olduğu iddia edilen fotoğraflar büyük ilgi görüyor. Ancak bu görsellerin birçoğu, yapay zekâ teknolojileri kullanılarak sonradan oluşturuluyor. Görüntülerde orijinalden farklı objeler ekleniyor, hatta kimi zaman bambaşka bir hale büründürülerek sanki o döneme ait gerçek bir kareymiş gibi servis ediliyor. Bu durum ise kentlerin kültürel belleğinde ciddi bir tahribata yol açabiliyor. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Sefer Darıcı, yapay zeka yardımı ile çeşitli objeler eklenerek görsellerin orijinalinden çok farklı bir boyuta kazandırıldığını belirterek, bu durumun ise manipülasyona neden olabileceğini söyledi.
“Belleğe zarar veriyor”
Sefer Darıcı, oluşturulan görsellerin çeşitli mecralarda kullanıldığını belirterek, “Son zamanlarda birtakım sosyal medya hesaplarında ve haber sitelerinde kentlerin eski fotoğrafları çeşitli yapay zeka uygulamalarıyla yeniden canlandırılarak servis ediliyor. Farklı objeler eklenerek veya tamamen orijinalinden farklı bir biçime büründürülerek, sanki o bölgenin eski hallerinin fotoğraflarıymış gibi sosyal medya üzerinden paylaşılabiliyor. Bu uygulamalar sebebiyle kentin kültürel belleğine ilişkin ciddi zararlar oluşabilmektedir. Oluşturulan görsellerin bir çoğu sosyal medya ve diğer mecralarda servis edilirken, yapay zeka bilgisi paylaşımlara eklenmiyor. Beraberinde sanki metinlerde bunlar gerçek fotoğraflarmış gibi kullanıcıya sunuluyor. Kültürel ve kentsel objeler, insan zihninde hem oluşumları hem de geleceğe aktarımları açısından önemli bir yer tutmaktadır. Bu tarzdaki içeriklerin, aslında olmayan görüntülerin üretiliyor ve servis ediliyor olması bunların farklı farklı platformlarda paylaşılması aynı zamanda o kentin kültürel objelerine, kültürel mirasına ve bellekte o kültürle alakalı kentin objeleri ile ilgili bellekteki yerine de zarar verebiliyor” dedi.
“Eski halleri merak ediliyor”
Fotoğrafların farklı şekillerde oluşturulduğunu ifade eden Darıcı, “İnsanlar yaşamış oldukları kentlerin eski hallerini merak etme ve ona ilişkin fotoğraflar incelemesi hakkında meraklı olabiliyorlar. Bu tarzdaki sayfalarda yapay zeka içerikleri ile bunu manipüle edebiliyorlar. Çok daha fazla paylaşım alabilmek çok daha fazla kitleye ulaşabilmek amacıyla gerçek bir fotoğrafın değiştirilerek farklı şekillerde manipüle ediliyor. Bu durum da ister istemez hem o gerçekliğin algılanma şeklini hem de onun ne şekliyle sunulduğu kente aynı zamanda zarar verecektir. Birçok insan hafızasında kendi ilişkin çeşitli noktaları zihninde taşır. Bunları da geleceğe aktarır ve o kentin o simgesi kimi zaman bir mekan kimi zaman bir ağaç kimi zaman eski bir mimari bir yapıdır” diye konuştu.
