Uzayda Türk imzası

Düzce Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) öğrencisi Ömer Selim Esen ve öğretmeni Ayşe Karaul Arslan’ın 2021’de keşfettiği asteroit, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından “BİLSEMDüzce” adıyla tescillendi. Asteroidin, Türkiye’den bir kurum ve şehir adıyla uzayda yer alan ilk gök cismi olduğu belirtildi.
Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) işbirliğiyle 2021’de yürütülen Uluslararası Asteroid Arama Kampanyası (IASC) projesi kapsamında, Düzce BİLSEM öğrencisi Ömer Selim Esen (o dönem 11 yaşındaydı) ve Fen Bilimleri Öğretmeni Ayşe Karaul Arslan, Jüpiter ile Mars arasındaki yörüngede daha önce etiketlenmemiş bir asteroit keşfetti.
Yaklaşık 4 yıllık değerlendirme ve onay sürecinin ardından gök cismi, “BİLSEMDüzce” adıyla resmi olarak tescil edildi. NASA Jet İtki Laboratuvarı (JPL) ve IAU Küçük Gezegen Merkezi (Minor Planet Center) listelerine giren asteroidin hareketleri anlık olarak izlenmeye başlandı.
“Ömer’in sayesinde artık bir asteroidimiz var”
Süreci anlatan Fen Bilimleri Öğretmeni Ayşe Karaul Arslan, “Ömer’in sayesinde artık bir asteroidimiz var. 2019 yılında kurum müdürümüz Kenan Göktepe, burada bir Astro Bilgi Programı düzenlediğinden, orada bir arkadaşla tanıştığını ve o asteroit avlamaktan bahsediyordu. Ben de o zamanlar yüksek lisansımı yapıyor, astronomi eğitimi altında çalışıyordum. Öğrencilere farklı etkinlik olarak neler yapabiliriz diye düşünürken, arkadaşın asteroit avlanma etkinliğini dersime entegre ettim” dedi.
“Türkiye’de ilk”
Keşfin 15 Mart 2021’de ön incelemeden geçtiğini ve Eylül 2024’te resmileştiğini söyleyen Arslan, bu durumun Türkiye’de bir ilk olduğunu aktardı. Arslan, “Asteroid Kaşif Ekibinin de desteği oldu. Kendileri adlandırma işinde çok yardımcı oldu. IAU’nin Minor Planet Center’da BİLSEMDüzce olarak yer aldı. NASA JPL’de yayınlanmaya başladı. Bizim keşfettiğimiz belliydi ama herhangi bir sorun olabilirdi ancak artık resmileşti” diye konuştu.
“Bilimde önder olduğumuzu tüm Türkiye’ye göstermek için böyle bir ad verdik”
Fen Bilimleri Öğretmeni Ayşe Karaul Arslan, sözlerine şöyle devam etti: “BİLSEMDüzce ismini neden verdiğimizi de açıklayalım. BİLSEM’lerin varoluş amacını gerçekleştirdiğimiz için BİLSEM’i öne aldık ve 81’inci iliz. Küçük bir iliz ama bilimde bir önder olduğumuzu da tüm Türkiye’ye göstermek için böyle bir ad vermeyi uygun gördük. Uluslararası Astronomi Birliği’nin çok kesin ve net adlandırma kuralları var. En son BİLSEMDüzce’de karar kıldık. Süreç böyle işledi. Yeri ise Mars ile Jüpiter arasında. Tehdit içermiyor ama sistemler değiştirildiğinde belki olabilir. Takip ediliyor zaten, artık BİLSEMDüzce asteroitimiz.”
“Çok şaşırdık”
10. sınıf öğrencisi Ömer Selim Esen, çok uzun bir bekleme süreci yaşadıklarını belirtti. Esen, “2021 yılında yapmıştım bu çalışmayı. Aradan 3 sene geçmişti. Çok heyecanlıydım, çok şaşırdım. Ayşe öğretmenimle birlikte çalışma yapıyorduk. Belirli şartlara göre asteroitleri seçiyorduk ve sonra BİLSEMDuzce ismiyle etiketlediğimiz asteroidi gönderdik, çıktı. O bekleme sürecinde aslında ümidimiz hiç kalmamıştı. Bir anda haber gelince gerçekten çok şaşırdık. 3 sene gibi uzun bir zaman geçti. Çok heyecanlıyım ve garip hissediyorum” şeklinde konuştu.
Esen, astronomiye ilgi duyduğunu ancak matematik alanında kariyer yapmak istediğini de sözlerine ekledi.
“Gökyüzünde bir asteroit oğlum ve öğretmeni sayesinde biliniyor”
Ömer Selim Esen’in öğretmen babası Burçin Esen de aradan geçen 4 yılın ardından haberi aldıklarında çok şaşırdıklarını ve unuttukları bir projenin tescillenmesinden büyük mutluluk duyduklarını ifade ederek, şöyle konuştu:
“Pandemi zamanıydı. Ömer Selim 2. sınıftan beri BİLSEM’de çalışmalara devam ediyordu. En son pandemi zamanı Ayşe öğretmenimle birlikte NASA destekli bir projede yer aldılar. Uluslararası Asteroid Arama Kampanyası’nın projesiydi. Hem evden hem de buraya da gelip çalıştılar. Proje bittikten sonra bekleme süreci vardı. Ayşe öğretmenimiz ve Ömer Selim ile beraber bekledik. Aradan 4 yıl geçtikten sonra bir gün Ayşe hocam bize sevinçle mesaj attı. Biz de ondan öğrendik. Çok şaşırdık, beklemiyorduk diyebilirim, hatta unutmuştuk. Ondan öğrendik, sevindik. Sonraki aşamaları bekledik. Tescillenip yayınlanmasını, Türkiye’de de bilinmesini bekledik. Çok mutluyuz. Gökyüzünde bir asteroit artık bizim sayemizde biliniyor diye mutlu oluyoruz”