ABD merkezli sivil toplum kuruluşları İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Orta Amerika’da faaliyet gösteren insan hakları kuruluşu Cristosal, ABD Başkanı Donald Trump tarafından Tren de Aragua çetesine üye olmakla suçlanarak El Salvador’a sınır dışı edilen 251 Venezuelalı mahkumun buradaki maksimum güvenlikli “Terörizmi Önleme Merkezi”nde (CECOT) karşılaştıkları insan hakları ihlallerini rapor haline getirerek, mahkumların sistematik şiddete maruz kaldığını vurguladı.
ABD merkezli sivil toplum kuruluşu İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Orta Amerika’da faaliyet gösteren insan hakları kuruluşu Cristosal, ABD Başkanı Donald Trump tarafından Tren de Aragua çetesine üye olmakla suçlanarak El Salvador’a sınır dışı edilen 251 Venezuelalı mahkumun gördüğü muameleye ilişkin rapor yayınladı. Mahkumların El Salvador’daki maksimum güvenlikli “Terörizmi Önleme Merkezi”nde (CECOT) karşılaştıkları insan hakları ihlallerinin mercek altına alındığı rapor, daha önce CECOT’ta tutulan 40 mahkumun yanı sıra, Venezuelalı tutukluların durumuna dair güvenilir bilgiye sahip aile yakınları ve avukatlar gibi 150 kişiyle görüşülerek hazırlandı. Rapora göre, mahkumlar, El Salvador’a indikleri andan itibaren düzenli olarak fiziksel, sözlü ve psikolojik şiddete maruz kaldı.
Tanık ifadelerine yer verilen raporda, CECOT müdürünün hapishaneye getirilen mahkumlara, “Cehenneme geldiniz. Hayatınızın geri kalanını burada geçireceksiniz” dediği aktarılarak, ilerleyen günlerde tüm ortak alanlarda ve hücrelerde gardiyan ve çevik kuvvet polislerinin uyguladığı sistematik şiddetin sürdüğü vurgulandı. Bu eylemlerin uluslararası insan hakları hukukuna göre “zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele” anlamına geldiğine dikkat çekilerek, CECOT’ta karşılaşılan birçok durumda “işkence” şartlarının oluştuğu hatırlatıldı.
“Darp ve kötü muamele sistematik olarak kullanıldı”
Darp ve diğer kötü muamelelerin, tutuklulara fiziksel ve psikolojik acı yoluyla boyun eğdirmek, onları aşağılamak ve disiplin altına almak amacıyla tasarlanmış bir uygulamanın parçası olduğu aktarılan raporda, “Şiddetin hem vahşeti hem de süreklilik göstermesi, gardiyanların ve çevik kuvvet polislerinin üstlerinin bu eylemleri ya desteklediğini ya da en azından görmezden geldiğini düşündürmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
En ağır işkence disiplin hücrelerinde
En ağır işkencelerin mahumların farklı bahanelerle götürüldükleri disiplin hücrelerinde yapıldığı aktarılan raporda, “Mahkumlar dövüldükten veya başka şekillerde kötü muameleye maruz bırakıldıktan sonra, gardiyanlar onları bu hücrelerde kilitli bırakıyordu. Hücrede kalma süreleri dört saatten üç güne kadar değişiyor, bu süre boyunca da defalarca saldırıya uğruyorlardı. Birçok tutuklu, bu sürede yiyecek, su ve ilaç erişimlerinin kısıtlandığını söyledi” ifadelerine yer verildi.
“Cinsel şiddet bildirilenden daha yaygın”
Raporda, 3 eski tutuklunun CECOT’ta bulundukları süre boyunca cinsel şiddete maruz kaldıklarını söylediği kaydedilirken, “İçlerinden biri, cinsel şiddetin bildirilenden daha yaygın olduğunu, çünkü diğer tutukluların damgalanma korkusuyla yaşadıklarından bahsetmelerinin pek mümkün olmadığını söyledi” denildi.
Gardiyanlardan mahkumlara sürekli psikolojik şiddet
Raporda, Venezuelalı mahkumların CECOT’ta maruz kaldığı psikolojik şiddetin detaylarına da yer verildi. Gardiyanların mahkumlara sürekli “buradan canlı çıkamayacaklarını”, “orada olduklarını kimsenin bilmediğini” ve “ailelerinin onları terk ettiğini” söylediği aktarılarak, “Mahkumların dördü, intihar etmeyi düşündüklerini söyledi, en az bir tutuklu intihar girişiminde bulundu” ifadeleri kullanıldı.
Raporda uluslararası hukukun ihlal edildiğine dikkat çekildi
CECOT’a götürülen mahkumların uzun süreli tecrit, sağlıksız yaşam alanları, yetersiz beslenme ve sağlık hizmetlerine erişim eksikliği de dahil olmak üzere insanlık dışı şartlara maruz kaldıkları vurgulanan raporda, “Bu şartların tümü, uluslararası hukuk açısından zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele kapsamına girebilir” hatırlatmasında bulunuldu.
Mahkumların gördüğü muamelenin BM’nin Mahkûmlara Muameleye İlişkin Asgari Kuralları (Mandela Kuralları) ile örtüşmediğine dikkat çekilerek, “Eski tutuklular, CECOT’un 8. bölümünde hukuki yardım veya dış dünyayla iletişim kurma imkanı olmadan, iletişimsiz bir şekilde tutuluyordu. Birçok tutuklunun tekrarlanan taleplerine rağmen, gardiyanlar akrabaları veya avukatlarıyla telefon görüşmesi yapmalarına asla izin vermiyordu” denildi.
“Sınır dışı edilenlerin çoğu sabıkasızdı”
Venezuelalı mahkumların, 18 Temmuz’da El Salvador ve Venezuela arasında gerçekleştirilen tutuklu değişimi kapsamında ülkelerine gönderilene kadar yaklaşık 4 ay boyunca CECOT’ta kaldığı hatırlatılan raporda, “ABD ve El Salvador hükümetleri, bu kişilerin büyük bir kısmını ‘terörist’ olmakla ve ABD tarafından yabancı terör örgütü olarak tanımlanan Venezuela merkezli organize suç örgütü ‘Tren de Aragua’nın’ üyesi olmakla suçlamıştır. Ancak, incelenen sabıka kaydı belgeleri, bu kişilerin büyük kısmının ne ABD, ne Venezuela ne de yaşadıkları diğer Latin Amerika ülkelerinde herhangi bir suçtan hüküm giymediğini ortaya koymaktadır” ifadelerine yer verildi.
