Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, “AR-GE’ye ayırdığımız kaynaklarımız bundan 20 yıl önce 1.5 milyar dolar seviyesindeyken bugün 16-17 milyar dolar seviyesine ulaştı” dedi.
Türkiye’nin ulusal yapay zeka ekosisteminin güçlendirilmesi ve Avrupa ile iş birliğinin geliştirilmesi amacıyla ODTÜ CoZone’da ‘Stratejiden Uygulamaya: BSC Yapay Zeka Fabrikası’ etkinliği düzenlendi. Programa Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çoştu, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Orhan Aydın, ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, Bakanlığın genel müdürleri ile genel müdür yardımcıları ve Barselona Süper Bilgisayar Merkezi (BSC) yetkilileri katıldı. Açılış konuşmaları ile başlayan program, gerçekleştirilen oturumlar ile devam etti.
“AR-GE’ye ayırdığımız kaynaklarımız bugün 16-17 milyar dolar seviyesine ulaştı”
Teknoloji ekosisteminin 25 yıl öncesine göre bugün dünyayla rekabet eden, ses getiren ürünler geliştiren ve olgun bir noktaya erişebileceğine inandığını belirten Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çoştu, “AR-GE ekosistemimiz önemli yatırımlarla ciddi bir mesafe kaydetti. AR-GE’ye ayırdığımız kaynaklarımız bundan 20 yıl önce 1.5 milyar dolar seviyesindeyken, bugün 16-17 milyar dolar seviyesine ulaştı. Milli gelirimizden ayırdığımız pay itibarıyla İtalya, İspanya gibi gelişmiş ülkeler seviyesine ulaştık, hatta onları geride bırakmaya başladık. Araştırmacı insan kaynağımız yine benzer aynı dönemde yaklaşık 10 katlık bir artışla bugün 300 binler seviyesine ulaşmış durumda, ki küçük bir ülke seviyesinde neredeyse bir araştırmacı insan kaynağına sahibiz. Özel sektör AR-GE merkezlerimiz, ki sayıları bin 600’e ulaştı, binlerce başarılı start-up’ımız, çok nitelikli araştırmalara imza atan araştırmacılarımızla beraber üniversitelerimiz gerçekten önemli bir kapasiteyi hep birlikte inşa ettiğimize inanıyoruz” şeklinde konuştu.
“HIT-30, 2030 yılına kadar 30 milyar dolar teşvikle yatırımları ülkemize kazandırmayı hedeflediğimiz bir program”
Türkiye’nin inşa etmesi gereken hesaplama altyapısının muazzam seviyede olduğunu belirten Çoştu, “Uçtan uca bütüncül bakmak gerekiyor bu alana. Bir tarafta bulut bilişim altyapıları, diğer tarafta kuantum hesaplama. Dolayısıyla geniş bir yelpazede ürün çeşitliliğine belki imkan çeşitliliğini de geliştirecek şekilde adımları atıyor olmamız lazım. Bugün Türkiye’nin yaklaşık 250 megavat seviyesinde bir veri merkezi altyapısına sahip olduğunu ifade edebiliriz. 2030 yılına geldiğimizde bu kapasitenin 1 gigavat seviyesine, yaklaşık 4 katına çıkmasını öngörüyoruz. Yaklaşık 10 milyar dolarlık bir yatırımın önümüzdeki 4-5 yıl içerisinde yapılması gerekiyor. Bunu gerçekleştirebileceğimize inanıyoruz. HİT 30 programı bilmeyenler için belki ifade etmem gerekir. Türkiye tarihinin en yüksek bütçeli yatırım teşvik programı. 2030 yılına kadar 30 milyar dolar teşvikle, bir bütçeyle çeşitli alanlarda, öncelikli teknoloji alanlarında yatırımları ülkemize kazandırmayı hedeflediğimiz bir program. Birkaç gün içerisinde özellikle bu alanda veri merkezleri, yapay zeka işlem altyapıları hatta kuantum hesaplama altyapıları noktasında yeni çağrıları hayata geçiriyor, kamuoyuyla paylaşıyor olacağız. 3 milyar dolar seviyesinde bir destek bütçesiyle 2030’a vardığımızda biraz önce ifade ettiğim hedefleri gerçekleştirmiş bir ülke olmayı hedefleyeceğiz” ifadelerini kullandı.
30 ila 50 milyon dolar seviyesinde maddi değer
Yeni ihtiyaçların ortaya çıktığını belirten Çoştu, yapay zeka eklentisiyle birlikte MareNostrum5’in gelişen talepleri karşılayacak noktaya ulaşacağını, bir sonraki yılın ilk yarısında yapay zeka faktörünün ekosistemin kullanımına sunulmasının planlandığını ifade etti. Çoştu, halihazırda MareNostrum5 ve EuroHPC inisiyatifi üzerinden ekosistemin altyapılara erişim sağlamaya başladığını, 100’den fazla girişimin bu imkanlardan ücretsiz yararlanabileceğini ve bunun maddi değerinin 30 ila 50 milyon dolar seviyesinde olduğunu da aktardı. Çoştu, bu sayede büyük bir kaynağın ekosistemin inisiyatifine sunulmuş olacağını söyledi.
“Türkiye olarak altyapımızda son yıllarda ciddi yatırımlar yaptık”
Yapay zekanın dünyanın birçok yerinde konuşulduğunu ve ekonomileri doğrudan etkilediğini ifade eden TÜBİTAK Başkanı Aydın ise, “Bu konuda birçok ülkenin güçlü yatırımlar yaptığını biliyoruz. Ülkeler kendi yapay zeka ekosistemlerini güçlendirmek adına altyapıdan insan kaynağına ciddi yatırımlar yapmakta. Bizler de Türkiye olarak altyapımızda son yıllarda ciddi yatırımlar yaptık. TÜBİTAK bünyesinde Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı olarak adlandırdığımız TRUBA bünyesinde bildiğiniz gibi genel amaçlı ve daha genişletilmiş ihtiyaçlar için ARF ve ARF-ACC altyapılarını oluşturduk. Bunun haricinde, Avrupa Birliği tarafından başlatılan Avrupa Süper Birleşim Ekosistemine, EuropHPC’ye dahil oldu. Oradaki çağrılar farklı dönemlerde açılan çağrılardı. Genel amaçlı ve hızlandırılmış çağrılarla dahil olarak ülkemizin bu anlamdaki kamuya, özel sektördeki sivil toplum kuruluşlarına ihtiyaç duyacakları altyapıyı sağlayabilme adına hem uzaktan erişilecek bilgisayarlara hem de bizim kendi bünyemizdeki TÜBİTAK ULAKBİM bünyesindeki ‘süper bilgisayarlara’ erişerek yapay zeka dönüşüm ihtiyaçlarını firmalar, kamu sağlamaya çalışıyor. Son yıllarda yapay zekayı artan ilgi ile birlikte farklı sektörlerden, tarımı, sağlığı, dijital dönüşümü ilgilendiren birçok sektöre destekler veriyoruz. Bizlerden aldıkları desteklerle, insan kaynağını güçlendiriyor, dönüşüm süreçlerini başarıyorlar” diye konuştu.
