Her geçen yıl daha da artan okullardaki akran zorbalığı noktasında uyarıda bulunan uzmanlar, zorba veya mağdur çocukların takip edilerek bir an önce önlem alınması gerektiğini dikkat çekiyor.
Akran zorbalığı son yıllarda sosyal medyada yayınlanan olumsuz video içerikleri ve şiddet oyunları nedeniyle özellikle çocuklar arasında artış gösteriyor. Çocuklar arasında büyük boyutlara ulaşan akran zorbalığı olarak bilinen sözlü, fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kalan çocuklar ileri yaşlarda ise daha büyük sorunlarla karşılaşabiliyor.
Zorbanın gücüne güvenerek davranış özgürlüğü ve söz hakkı vermeyen kişi olduğunu anlatan Meram İlçe Sağlık Müdürlüğünde görevli Klinik Psikolog Ayşe Seçen, “Bunun yaptığı davranışlara da zorbalık denilmektedir. Akran zorbalığına bakacak olursak da duygusal, sözel, fiziksel açıdan bir öğrencinin başka bir öğrenciye olumsuz davranışlarda bulunması, bunları bilinçli ve kasıtlı olarak yapmasıdır. Burada önemli olan 2 tane unsur vardır, bu davranışlarda bu davranışlar gerçekleşir, bir güç dengesizliği vardır ve karşıdaki kişinin davranışı süreklilik gerektirilmektedir. Zorbalık türleri dediğimiz 4 tane tür vardır. Duygusal zorbalık kişinin boyuna, kilosuna, gözlük kullanımı gibi özelliklerine ilişkin lakaptan alay etmek, küçük düşürücü hakaret içeren sözler söylemek gibi olan kısımdır. Fiziksel zorbalık dışarıdan da gözlemlenebilen bir zorbalık türüdür. Bunlar saçını çekmek, vurmak, zarar vermek, bir eşyasını izinsiz alma ya da bir eşyasına zarar vermek şeklinde olabilen ailelerin veya öğretmenlerin de daha çok gözlemleyebildiği bir zorbalık türüdür. Duygusal zorbalık ise, sosyal bir ortamda çocuğu yok saymak, görmezden gelmek, oyun ve etkinliklere dahil etmeme şeklindedir. Şu an bilgi ve iletişim teknolojilerinin artmasıyla beraber tabii ki bir de telefon, tabletlerle birlikte devam eden zorbalıklar vardır. Öncelikle bu tarz durumları biz öğrenmemiz gerekiyor hangi zorbalığın olduğunu ve ona göre tedavi aşaması işlenmeli” dedi.
“Çocuklara bunun onun hatası ve suçu olmadığını anlatmamız gerekmekte”
Davranışlarda bulunan çocukların kesinlikle ilk olarak dinlenmesi gerektiğine dikkat çeken Klinik Psikolog Ayşe Seçen, “Aileler öncelikle çocuklarını bu konularda dinlemesi gerekmekte. Çocuklarının bu tarz bir durumla alakalı geldiği zaman onların ne tür şeyler yaşadıklarını anlamak, onların bu duygularını anlamlandırmaları gerekmekte. Bunu anladıktan sonra gerekli olarak destek alması gerekmekte. Çocuklara bunun onun hatası ve suçu olmadığını anlatmamız gerekmekte. Zaten burada kurban olan kişi, destek alınmasıyla alakalı muhakkak ki bilgi vermeliyiz. Çocuklar mağdur da olabilirler veya izleyici de olabilirler. Böyle bir durumla karşılaştıkları zaman muhakkak ki öğretmen olabilir bir yetişkin olabilir, ebeveynler olabilir ya da güvendikleri birine gidip bu durumu bildirmeleri gerektiğini ve yardım talep etmeleri gerektiğini anlatmalıyız. Tabii ki buradaki tek süreç mağdurla da bitmiyor. Zorbalık yapan çocuklar için de bu durumun davranışlarının altında yatan sebeplerin de araştırılması gerekmekte ve onların da gerekli yerlere yönlendirilip bu süreçte destek almaları çok çok önem arz etmektedir” şeklinde konuştu.
“Çocukların empati becerilerinin geliştirilmesi çok önemli”
Psikolog Seçen, “Mağdur olanlar açısından değerlendirdiğimiz zaman aslında şok, öfke, korku, panik gibi çeşitli duygular yaşayabiliyor. Tabii bunlar sebebiyle de okula gitmek istemeyebiliyorlar, ders başarılarında düşüş gözlemleyebiliyor. Öz saygılarında bir düşüş gözlemlenebiliyor. Bazı çocuklar bunu hata olarak, kendi suçları olarak da değerlendirebiliyor. Bu süreçte eğitim başarılarındaki düşüş, ders başarılarında bir düşüş olabiliyor. Kendilerini kötü hissederek baş ağrısı, karın ağrısı gibi belirtiler gözlemlenebiliyor. Zorba açısından da bu süreçte muhakkak ki bir önlem alınmalı ve durdurulması gerekmekte. Daha sonrasında daha farklı davranış problemleriyle süreç seyredebilir. Bu açıdan da dediğimiz noktalarda önlem alınması gerekmekte. Sınıf içi becerilerinin geliştirilebileceği çeşitli etkinliklerle çocukların empati becerilerinin geliştirilmesi çok önemli. Sınıf içi iletişimi arttırabilecek çeşitli etkinliklerle karşılıklı olarak çocukların birbirleriyle olan iletişimlerinin arttırılması, böyle bir durumla karşılaşıldığı zaman zorbalıkla mücadele edilmesi adına süreç uzamadan bir an önce destek alınması, ailelerin bu konuda bilgilendirilmesi, ailelerin de aynı şekilde bu konuda bir an önce önlemler alması bu sürecin en iyi çözümlenmesi için yapılabilecek en önemli nokta olarak söyleyebiliriz” diye konuştu.
