Asırlardır sürdürülen ahilik geleneği: Esnaf sahresi

Gaziantep’te Osmanlı döneminden bu yana çırak, kalfa ve usta birlikteliğini güçlendirmek amacıyla düzenlenen esnaf sahresi geleneği, asırlardır sürdürülüyor.

Gaziantep’in köklü kültürel mirasının en renkli parçalarından biri olan, esnafın, ustaların, kalfaların ve çırakların bir araya gelerek toplumsal dayanışma örnekliğinin sergilendiği esnaf sahresi, yüzlerce yıllık ahilik kültüründen izler taşıyor.

1920 yıllarında başlayan ve 1960 yıllarından sonrada gelenekselleşen esnaf sahresi geleneğinde, farklı meslek gruplarındaki esnaf, meslek odalarının belirlediği farklı tarihlerde 3 ile 5 gün arasında kepenk kapatıyor.

Ahilik kültürünün önemli geleneklerinden esnaf sahresi sayesinde yılın belirli döneminde tatil yapma imkanı bulan esnaf, hafta sonunu da kapsayacak şekilde iş yerini kapatıyor. Geçmiş yıllarda daha çok mesire alanlarında bir araya gelen, piknik havasında geçen etkinliklerle çırak, kalfa ve ustaların birlikte vakit geçirdiği esnaf sahresi, son yıllarda esnaf sayısının da çoğalmasıyla esnafın bir nevi resmi tatiline dönüştü.

Önceki yıllarda daha çok çeşitli eğlencelerin organize edildiği, hep birlikte esnafın bir arada 3 veya 5 gününü bir arada geçirdiği esnaf sahresi, artık sadece tatil olarak değerlendiriliyor.

Ahilik kültüründen doğan ve esnaf dayanışmasını pekiştirmeyi amaçlayan esnaf sahresi geleneği daha çok Gaziantep’te sürdürülen bir gelenek olarak biliniyor. Mesleki dayanışmanın yanı sıra ustalık ve çıraklık bağı ile toplumsal birlikteliğin sembolü olan esnaf sahresi geleneğini sürdüren esnafın tamamının bu uygulamaya dahil edilebilmesi için iş yerlerini açanlar, odalar tarafından cezai işlemlere tabi tutuluyor.

Birlik, dayanışma ve mesleki bağların güçlendirilmesini amaçlayan esnaf sahresi geleneği kapsamında kentteki her bir meslek grubu Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği’nin belirlediği tarihte iş yerini kapatıp tatil yapıyor.

Bu kapsamda Gaziantep’teki tüm oto tamirciler, 3 gün sürecek esnaf sahresi nedeniyle dün itibariyle kepenk kapattı. Gaziantep Sanayi Sitesi’nde faaliyet gösteren oto tamirciler, 11-13 Temmuz tarihleri arasında işyerlerini kapatarak 3 günlük tatile çıktı. Pazartesi sabahına kadar kapalı kalacak olan oto tamir sitelerine tamir için gelenler ise geri dönmek zorunda kaldı.

Vatandaşlar, sanayi sitesinde kapalı olan dükkanları görünce şaşırsa da esnafın birlik ve dayanışma amacıyla düzenlediği bu tatil, her hafta bir meslek grubunu kapsayarak sonbahara kadar devam edecek.

Esnaf, bu geleneğin sadece bir tatil değil, aynı zamanda mesleki bir kültürün aktarımı olduğunu dile getirirken, Gaziantep Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği esnaf sahresinin özünü kaybetmemesi için çalışmalar başlattı.

Gaziantep Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği Başkanı İsmet Özcan, yüzyıllar önce hayata geçirilen ve zaman içinde sadece “tatil” haline gelen esnaf sahresi geleneğinin özünü kaybetmemesi ve tekrardan özüne döndürülmesi için çalıştıklarını söyledi.

Esnaf sahnesi geleneğinin Türkiye’de sadece Gaziantep’te kutlanan bir gelenek olduğunu ifade eden Özcan, “Gaziantep zaten doğasıyla, sanayisiyle, gastronomisiyle ve müzeleriyle özel bir şehir. O yüzden esnafı da çok özel. Esnaf sahresi uzun yıllardan beri kutlanan bir gelenek. Eskiden ustalarımız, kalfalar ve çıraklar bir araya gelir, mesleki sorunları konuşur, kaynaşır ve sosyalleşirlerdi. Ama şimdi bu gelenek biraz tatil moduna girdi. Bizim bu geleneği yine eski günlere döndürmemiz gerekiyor, bir güncelleme yapmamız gerekiyor” dedi.

Esnaf sahresi geleneğinin günümüze kadar ulaşan yüzlerce yıllık geleneklerden birisi olduğunu ifade eden Özcan, “Esnaf sahresi aslında kimseyi de mağdur etmiyor. Çünkü vatandaş mağdur olmasın diye biz o meslek grubunda nöbetçi bırakıyoruz. Önümüzdeki günlerde ilgili oda başkanlarımızla toplantı yapıp, esnaf sahresi geleneğini biraz daha güncellememiz gerektiğine inanıyorum. Tatil modundan çıkartıp özüne döndürmemiz gerektiğine inanıyorum. İnşallah bununla ilgili de çalışma yapacağız. Şu anda esnaflarımız esnaf sahresindeler. Tatile beraber gidiyorlar. Güzel bir gelenek diye düşünüyorum. Türkiye’de sadece bizde olduğu için de gurur duyuyorum. Asırlardır yaşatılan bir gelenek” şeklinde konuştu.

3 bin 500 üyelerinin bulunduğunu KÜSGET ve Mavikent başta olmak üzere 8 tane sanayi sitesindeki esnafın 3 gün süreyle kepenk kapattığını belirten Gaziantep Oto ve Makine Sanatkarları Esnaf Odası Başkanı Ramazan Balcı da, “Gaziantep’te faaliyet gösteren 3 bin 500 esnafımız, esnaf sahresi nedeniyle kepenk kapattı. 3 gün süreyle kapalı olacak olan esnafımız, pazartesi günü itibaren yeniden işlerinin başında olacak. Esnaf sahresi kararımıza tam uyum sağlayan esnafımıza teşekkür ederim” diye konuştu.

Maddi hasarlı kaza yaptığı için aracını tamir ettirmek için oto sanayiye gelen taksici Harun Özoda ise esnafın kapalı olmasından dolayı tekrar dönmek zorunda kaldığını belirtti.