Şişli’de alzheimer ve kas erimesi hastalıkları ile prostat kanserinin tedavisine yönelik geliştirilen 3 yerli ilaç adayının Faz 1’e geçmesinin ardından tanıtım toplantısı düzenlendi. Toplantıya kamu, özel sektör, bilim dünyası ve yatırımcılar yoğun ilgi gösterdi.
Türkiye’de ilk kez sistem biyolojisi ve yapay zeka temelli yöntemlerle geliştirilen 3 yeni ilaç adayı, Faz I klinik araştırmalarına başlama aşamasına geldi. Alzheimer, prostat kanseri ve yaşlılığa bağlı kas erimesi gibi küresel önceliğe sahip hastalıklar için Trustlife tarafından geliştirilen bu yenilikçi moleküller, dört yıllık yoğun bilimsel ve teknolojik birikimin sonucunda ortaya çıktı. 2022’de temelleri atılan ‘Türkiye’nin Ulusal Sağlık Teknolojileri Platformu’ olma hedefiyle kurulan Trustlife, Türkiye’de farklı üniversitelerden bilim insanlarını, yatırımcıları ve özel sektör temsilcilerini ilk kez aynı platformda buluşturdu. Trustlife’ın 13 farklı hastalık alanında yürüttüğü ilaç geliştirme projelerinden üçü, klinik çalışmalara geçecek. Yüksek teknolojiyle desteklenmiş çok katmanlı laboratuvarlarda, yapay zeka ve veri analitiği kullanılarak geliştirilen moleküllerle küresel hastalıklar, yerli çözümlerle kavuşmayı bekliyor.
Yenilikçi ilaç kulvarında bilimsel ve stratejik bir eşik aşıldı
Şişli’de bir otelde Trustlife Faz I Lansman toplantısı düzenlendi. Toplantı, kamu, özel sektör, bilim dünyası ve yatırımcıların geniş katılımıyla gerçekleşti. Toplantıda Trustlife Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Denkdemir, bilimsel liderleri Prof. Dr. Adil Mardinoğlu ve Prof. Dr. Hasan Türkez’in yanı sıra, Erkan Mankan’da detaylı sunumlarıyla yer aldı. Yürütülen projelerin finansal ve bilimsel sunumlarının devamında gerçekleşen dünyaca ünlü sistem biyolojisi ve moleküler biyoloji uzmanları Prof. Leroy Hood, Prof. Mathias Uhlén ve Prof. Bernhard Palsson “İnsan verisinden tedaviye: Yeni nesil İlaç Geliştirme” panelinde ise insan verisinin kullanımının insanlığa ve ilaç sektörüne sağlayacağı büyük fırsatları tartışıldı. Çok katmanlı biyolojik veri ve yapay zeka odaklı ilaç keşfinin geleceğine ışık tutan bu etkinlik, Türkiye’nin yalnızca yerli üretim değil, yerli bilimsel keşif yolunda da önemli bir aşamaya geçtiğini gösterdi.
“Önümüzdeki birkaç ay içerisinde Faz 1 çalışmalarına başlamayı hedefliyoruz”
3 yerli ilaç hakkında konuşan Prof. Dr. Adil Mardinoğlu, ” Trustlife olarak 2021 yılında başladığımız yolculuk ile birlikte farklı alanlarda ilaç, Ar-Ge projeleri geliştirmeye başladık. Bu projelerden 3 tanesi özellikle prostat kanseri ve yaşlılıkla ilgili olan alzheimer ve kas erimesi hastalıkları Faz 1’e geçişini bugün gururla sunacağız. Bizim bu geliştirdiğimiz moleküller poliklinik aşama dediğimiz ilaç molekülünün geliştirilmesi, ilgili hücrelerde ve hayvan modellerinde denenmesi ile birlikte gerekli toksite çalışmaları yapılmış bulunmaktadır. Önümüzdeki birkaç ay içerisinde Faz 1 çalışmalarına başlamayı hedefliyoruz. Bu 3 molekül hem ülke ekonomimiz için hem de dünyadaki bütün hastalarımız için çok değerli bir ilaç olarak hastalarımıza hizmet edecektir” dedi.
“Faz 1’e kadar giden süreçte 26 temel kriteri sağlayan moleküller üretmeye çalıştık”
İlaçların üretilme süreçlerini belirten Prof. Dr. Hasan Türkez, “İşin samimi bir noktasından yola çıkacak olursak bu konu da yol arkadaşım Prof. Dr. Adil Mardinoğlu ile devlet parasız yatılı okullarında okuduk. Devlet parasız yatılı okullarında okurken vefa borcumuzu biz nasıl öderiz diye hep düşünmüşüzdür. Bunu birlikteyken çeşitli platformlarda değerlendirmişizdir. Bu platformlardan bir tanesi de; biz bu ülke için savunma sanayinde yapılan başarıyı inşallah sağlık teknolojisi alanında da yapalım diye değerlendirdik. Finans ekibinden değerli üstatları da bir araya alarak bir taslak yolculuğu başlattık. Trustlife sürecinde biz; 3 yıl içerisinde uluslararası ilaç geliştirme basamaklarını kendimize özgü hedefleme ve ilerletmeyi modifiye ederek ilaç geliştirme prosesi uyguladık. Bu proseste özelikle sentezden Faz 1’e kadar giden süreçte 26 temel kriteri sağlayan moleküller üretmeye çalıştık. 26 temel kriter diyorum; herhangi bir molekülün bunu tesadüfen sağlama ihtimali binde 6’dır. Bugün Allah nasip etti aynı anda 3 molekülümüzde bu ihtimali sağladık. Şu anda karşınızda güçlü klinik adayları olarak duruyoruz. Moleküllerden ilki, tedaviye direncin çok fazla görülmeye başladığı ve erkeklerde sık görülen prostat kanseri üzerinedir. Prostat kanseri üzerine ilaç aday molekülü geliştirdik. Bu molekülümüz hem mekanizması hem de seçici etkisi itibariyle, hem Türkiye’de hem de dünyada ilk olma özelliği sebebiyle de güçlü bir yön arz etmektedir. İkinci endüksiyonumuz nöronal hiperaktiviteyi dengeleyen nöronal veya hücresel dejenerasyonu bloke etmesi üzerinedir. Bir diğer molekülümüz de yaşa bağlı doğal kas erimesini engelleyen ve kas erimesini yeniden programlayarak tersine çeviren tabiri caizse kasta erimeyi ve kitle kaybını geri çevirebilen çok nadide bir molekül geliştirdik. Hem mekanizma hem de ilaç etkisi itibariyle aldığımız preklinik sonuçlar ortaya koymuştur ki; bu da hem dünya için ülkemiz için oldukça öncü ve yenilikçi bir yaklaşımdır” ifadelerini kullandı.
