İşlerini geri isteyen İliç halkından basın açıklamasıyla çağrı

Erzincan’ın İliç’te bölge halkı, Anagold Çöpler Madeni’nin 19 aydır üretime ara vermiş olması nedeniyle yaşadıkları mağduriyeti duyurmak için ortak basın açıklaması gerçekleştirdi. İlçe merkezinde kalabalık bir toplulukla yapılan basın açıklamasıyla İliç halkı, Çöpler Altın Madeni’nin açılması için çağrıda bulundu. Bölge halkı 19 aydır işsiz olduklarını ve geçim sıkıntısı, ekonomik ve psikolojik zorluklarla mücadele ettiklerini belirttikleri basın açıklamasında, “İşsizlik maaşları tükendi. Kredi kartlarımız icralık oldu. Yerel firmalar SGK borçlarını ödeyemez duruma geldi. Birçok esnaf kepenk kapatıp ilçeden göç etmek zorunda kaldı. Bunlara bağlı olarak aile bütünlüğü tehdit altına girdi” dedi.

Emekleriyle var ettikleri Anagold ile kalkındıklarını belirten İliç halkı “Biz alın terimizle kazandığımız işimizi geri istiyoruz. İliç’i işsizliğe, ekonomik ve sosyal çöküşe mahkum etmeyin. Anagold yeniden üretime geçsin. Bacalar tütsün, evlerde ocaklar aşsız kalmasın” diye seslendi.

Erzincan’ın İliç ilçesinde faaliyet gösteren Çöpler Altın Madeni’nin, 13 Şubat 2024’te meydana gelen toprak kaymasının ardından yaklaşık 19 aydır üretime ara vermiş olması, başta İliç halkı ve ekonomisi olmak üzere hem bölge hem de ülke ekonomisini olumsuz etkilediği belirtildi. İliç’te esnafından bölge firmalarına ve işsiz kalanlara kadar geniş bir topluluk 19 aydır yaşadıkları sıkıntıyı anlatmak, seslerini duyurmak için ilçe merkezinde toplanarak bir basın açıklaması gerçekleştirdiler. Kendi emekleriyle kurdukları maden ocağıyla kalkındıklarını belirttikleri basın açıklamasında İliç halkı, Çöpler Altın Madeni’nin bir an önce faaliyete geçmesi istedi.

İliç halkı, madenin tekrar faaliyete geçmesi amacıyla yaptıkları basın açıklamasında, şunları söyledi: “Sayın Cumhurbaşkanım; biz işten çıkarılan İliçli işsizleriz, bizler dükkanını siftahsız kapatan İliç esnafıyız. Bizler artık SGK’larını bile ödeyemeyen İliç firmaları ve bu belirsiz sürecin çalışanlarıyız. Kısacası biz, İliç halkıyız. Keşke böyle bir olay hiç yaşanmamış olsaydı. Ancak, Anagold Çöpler Altın Madeni 19 aydır kapalı ve 19 aydır işsiz, geçim sıkıntısıyla ve ona bağlı ekonomik ve psikolojik zorluklarla mücadele etmekteyiz. İşsizlik maaşları tükendi. Kredi kartlarımız icralık oldu. Yerel firmalar SGK borçlarını ödeyemez duruma geldi. Birçok esnaf kepenk kapatıp ilçeden göç etmek zorunda kaldı, aile bütünlüğü tehdit altına girmiş durumda. Biz ata yurdumuz olan bu toprakları, memleketimizi terk etmek istemiyoruz. Bugün itibariyle nitelikli iş gücüne sahip 367 gencimiz ilçemizden göç etmek zorunda kalmıştır.”

“Alın terimizle kazandığımız işimizi geri istiyoruz”

İliç’in Anagold ile beraber geliştiğine, insanların iş bulduğuna, başka şehirlerden göç aldıklarına dikkat çeken açıklamada, gelinen noktada kendilerinin ve çocuklarının ufkunun karanlık, geleceklerinin belirsiz olduğunu belirttiler.

“Biz bu düzeni kendi emeğimizle kurduk. Anagold bizim emeğimizle var oldu, biz Anagold’la kalkındık” denilen açıklamada, İliç halkı isteklerini şöyle sıraladı: “Biz alın terimizle kazandığımız işimizi geri istiyoruz. Biz emeğimizle geçinmek, çocuklarımıza iyi bir eğitim aldırmak istiyoruz. Devletimize sesleniyoruz; bizim yanımızda olun, sesimizi duyun! İliç’i işsizliğe, kimsesizliğe ekonomik ve sosyal çöküşe mahkum etmeyin. Anagold yeniden üretime geçsin. Bacalar tütsün, evlerde ocaklar aşsız kalmasın. Biz bu topraklarda kalmak, yeniden umutla, huzurla yaşamak istiyoruz. İliç halkı olarak madenimiz tekrar açılana kadar mücadelemize devam edeceğiz.”

67 kişilik kadroya 14 bin kişi başvurdu

Çöpler Altın Madeni, faaliyet gösterdiği dönemde bölgede yaklaşık 3 bin 500 kişiye istihdam sağlayarak İliç ilçesi ve çevresine önemli ekonomik katkı sunuyordu. 19 aydır faaliyetlerin durmasıyla çalışan sayısı 400 kişiye geriledi. Maden faaliyetleri sayesinde Erzincan, kişi başına düşen GSYH’de Doğu Anadolu Bölgesi ortalamasının yaklaşık yüzde 140 üzerinde bir performans sergilemişti. Faaliyetlerin askıya alınması, yalnızca doğrudan istihdamı değil, taşeronlar ve yerel hizmet sağlayıcıları da etkiledi.

Madenin kapalı kalması, özellikle Erzincan’da işsizliği de artırdı. İlçede doğrudan ve dolaylı 4 bin kişinin işsiz kaldığı belirtiliyor. Yakın zamanda Sağlık Bakanlığı’nın Erzincan’da açtığı 67 kişilik temizlik pozisyonuna Erzincan ve çevresinden 14 bin başvuru yapılması, işsizliğin geldiği durumu gözler önüne seriyor. Öte yandan TÜİK’in 2025 yılı ikinci çeyrek verilerine göre Erzincan’da işsizlik oranı, yüzde 12,5 seviyesinde ölçülürken, İliç özelinde bu oranın yüzde 20’nin üzerine çıktığı tahmin ediliyor.

Ticari hareketlilik yüzde 60 azaldı

Madenin yeniden faaliyete geçmesiyle birlikte istihdamın kademeli olarak artması beklenirken, kapalı kalınan her ay kamu gelirlerinde ciddi kayıplara yol açtığı belirtiliyor. Üretimin durmasının şu ana dek bölge ekonomisine maliyeti 540 milyon doları aştığı belirtiliyor.

Madenin kapanması yalnızca istihdamı değil, ticari hayatı da olumsuz etkiledi. İlçedeki ticari hareketliliğin yüzde 60 azaldığı, esnafın cirolarında ise yüzde 70’e varan düşüş yaşandığı bildirildi. Kahvehaneler işsizlerin buluşma noktası haline gelirken, pek çok dükkân kepenk indirmek zorunda kaldı.

Maden aynı zamanda bölgede arıcılıktan küçükbaş hayvancılığa kadar tarım ve hayvancılık temelli çok sayıda sosyal kalkınma projesini destekliyor. Çöpler Altın Madeni’nin yeniden üretime geçmesiyle birlikte bu projelerin daha geniş bir etki alanına yayılması planlanıyor.

Altın üretimindeki düşüş, ithalatı artırıyor

Madenin kapalı kalması sadece bölgeyi değil, ülke ekonomisini de olumsuz etkiliyor. Maden, üretime ara vermeden önce Türkiye’nin yıllık altın üretiminin yüzde 26’sını karşılıyordu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2023 yılı raporlarına göre madende yılda yaklaşık 5 ton altın üretiliyordu. Faaliyetlere ara verilen 19 ay süresince üretilemeyen altın miktarı, tahmini olarak 7,9 tona ulaştı. 19 aylık süreçte üretilemeyen 7,9 ton altın ve buna bağlı yaklaşık 1,4 milyar dolarlık kayıp, Türkiye’nin 2024 yılı cari açığının yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturuyor.

2000’lerin başından bu yana hız kazanan Türkiye’de altın üretimi ise 2020 yılında 42,10 ton ile rekor kırdı. Ancak, daha sonra bazı madenlerin üretimlere ara vermesi ve geçen yıl İliç’teki madenin faaliyetlerin durmasının da etkisiyle 2024’te toplam altın üretimi 32,2 tona geriledi. Talep 153 ton, ithalat ise 123,8 ton olarak gerçekleşti. Türkiye son 24 yılda kendi üretiminin 8 katı kadar altın ithal etti. Altın ithalatı cari açığın da enerjiyle birlikte en büyük kalemi. 2024 yılında çeşitli kısıtlamalar getirilen altın ithalatı, 2023 yılındaki 30 milyar dolar seviyesinden 17,1 milyar dolar seviyesine geriledi.