Kastamonu’nun Tosya ilçesinde hasadı devam eden coğrafi işaretli çeltikte sulama problemleri sebebiyle rekolte yüzde 40 oranında düştü. İlçede yetiştirilen çoğrafi işaretli “Sarıkılçık” türü pirincin ekildiği alan ise 5 bin dekardan bin 500 dekara kadar geriledi.
Türkiye’de ’pirinç’ denilince ilk akla gelen ilçeler arasında yer alan Kastamonu’nun Tosya ilçesinde çeltiğin hasadına devam ediliyor. İlçenin ekonomi lokomotifi olan coğrafi işaret tescil belgeli “Sarıkılçık”ın da hasadı sürüyor. Türkiye’nin ilk çeltik fabrikasının kurulduğu ilçede coğrafi işaret tescilli sarıkılçık pirincinin yanı sıra, “Osmancık”, “Efe” ve “Yatkın” türlerindeki çeltikler de yetiştiriliyor. Çiftçiler tarafından biçerdöverlerle hasat edilen çeltik, güneş altında kurutuluyor. Daha sonra fabrikalara satılan çeltikler işlenerek Türkiye’nin dört bir yanına gönderiliyor. İlçede yaklaşık 10 bin dekar alanda çeltik yetiştirilirken, yüzde 18 şeker oranı bakımından coğrafi işaretli ürün olarak kabul edilen Tosya sarıkılçık pirinci büyük ilgi görüyor. 5 yıl önce ilçede 5 bin dekar alanda ekimi yapılan sarıkılçık pirincinin kuraklık ve sulama sıkıntıları sebebiyle ekim alanı bin 500 dekara kadar düştü. İlçede çiftçilik yapan vatandaşlar, sulama sorunları sebebiyle verimin yüzde 40 oranında düştüğünü dile getirdi.
“Susuzluk sebebiyle sarıkılçıkın rekoltesi çok fazla düştü”
Tosya’ya bağlı Ortalıca köyünde çeltik yetiştiriciliği yapan Muhtar Salih Uysal, “Çapasıydı, keşanıydı, gübresiydi, ilacıydı derken hasat zamanına kadar geldik. Şu anda çeltik hasadımızı yapıyoruz. Bizim köyümüzde diğer köylere nazaran verim biraz daha iyi. Çünkü buradaki karasular bizleri biraz besledi. Suda çok sıkıntı yaşadık. Biz de yeri geldi sırayla suladık, tarlanın bir tarafını kesip diğer tarafına su verdik. Şu anda hasadını yapıyoruz, bundan sonra biçip, çeltiği traktörlere koyup harmanda kurutmaya bırakacağız. Çeltiği fazla olanlar ise fabrikada kurutuyor. Normalde çeltik için bu suyun sürekli akması gerekiyor. Yani çeltik tarlasının dibi susuz olmaz. Çeltik suyla yetiştiği için sürekli sulama istiyor. Bu da çeltik verimlerinde illa ki ister istemez düşüşe etken bir neden. Devrez Çayı’ndan gelen suyla bir kısmını 5 gün, diğer kısmına 5 gün suladık. Bu da çeltiğin sulamasındaki rolü, verimlerdeki düşüşün rolüdür. Tabii biz de Ortalıca köyü olarak karasularıyla bizler biraz idare ettik ama Zincirlikuyu, Çaykapı, Çakal, Kurtçular, Sofular, Dedem köyü, Yukarı Suluca, Akbük gibi çeltik ekimi yapan bütün köyler bu sene susuzluktan çoğu kuruttu tarlasını, verimi bırak ve yani hiç biçerdöver girmeyen tarlaları var. Şu an oradaki arkadaşların yani sulara hiç yok, kesildi, olan da mesela sarıkılçık dekoltesi çok düştü. Niye düştü bu susuzluktan düştü. Bu da fiyatlarına illaki yansıdı. Bugün bir sarıkılçığın fiyatı 200 TL’den en düşüğü satılıyor” dedi.
1960 yılından itibaren çeltik üretimi yaptığını söyleyen Mehmet İpek ise, “Daha önce ırmaklarda yaptık, şimdi de emekli olduk, buralardayız. Burada çeltik çekiyoruz traktörlerle şimdi. Bu yıl çeltik hasadı başladı. Geçtiğimiz yıllarda dönüm başına verim bin tonu geçiyordu maşallah ama bu yıl biz, Ortalıca köyünde dönüm başına 700 kilogram civarında çeltik alabildik” diye konuştu.
