Azerbaycan Franchising Derneği’nce Azerbaycan Ekonomi Bakanlığı, KOBİA, Girişimciliği Geliştirme Fonu ve AZPROMO’nun desteğiyle başkent Bakü’de düzenlenen “Avrasya Franchising Forumu”, sektör temsilcilerinin katılımıyla başladı.
Azerbaycan Franchising Derneği tarafından düzenlenen Avrasya Franchising Forumu başkent Bakü’de başladı. Azerbaycan Ekonomi Bakanlığı, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletme Geliştirme Ajansı (KOBİA), Girişimciliği Geliştirme Fonu ve AZPROMO’nun desteğiyle düzenlenen forumda, Suudi Arabistan, Özbekistan, Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan, Macaristan, Türkmenistan, Belarus ve Çin’den markalar, yatırımcılar ve franchise temsilcileri bir araya geldi. Forum kapsamında birçok marka, kendi ürünlerini tanıtma ve pazarlama imkanı buldu.
“Türk devletlerinin kendi aralarında yaptığı ticaret hacminde artış var ama yeterli değil”
Forumun açılışında konuşan Türk Dünyası Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Halit Kanak, “Ben konuya Türk dünyası çerçevesinden bakmak istiyorum. Buna bayrağı olan bağımsız Türk Devletleri Teşkilatı’na (TDT) üye ülkeler üzerinden bakacak olursak, toplam yüzölçümü 4 milyon 242 bin 362 kilometrekarede yaşayan 8 ülkede 180 milyon nüfusa hakim olduğumuzu görmekteyiz. Böylece kendimizi asla küçük ve zayıf göremeyiz elbette. Buna rağmen bütün bağımsız Türk devletlerinin içeride birbirleriyle yaptığı ticaret maalesef istediğimiz seviyelerde değil. Rakamlara baktığımız zaman kendi içimizdeki ticaret hacmimizin 53 milyar dolar civarında seyrettiği gerçeğiyle karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. Bu 53 milyar dolarlık iç ticaret hacmimizin 2024 yılına ait rakamlarıdır. Bunu asla kabul etmiyoruz, edemeyiz. Çünkü gerçek potansiyelimizi yansıtamıyoruz. Türk devletlerinin on yıl önce kendi aralarında yaptığı ticaret hacmi 10 milyar dolar civarındaydı. Türk Devlet Teşkilatı’nın 12 Kasım 2021’de kurulmasıyla ticaret hacmimizde bir artış olmuş. 2024 yılı itibarıyla da az önce bahsettiğimiz gibi yıllık 52 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Ciddi bir artış var ama yeterli değil” dedi.
“Türk Devletleri Teşkilatı üye ülkelerin birbirleriyle olan ticaret hacmi 53 milyar dolardı”
Diğer coğrafyalarda bulunan ülkelerdeki Türklerle birlikte 350 milyonluk nüfusun gerçekleştireceği iç ticaret hacimlerinin en az 400 milyar doları bulması gerektiğini belirten Kanak, “Bu hedeflere ulaşabilir miyiz? Bunun gerçekliği var mıdır? Elbette göğsümüzü gere gere var diyoruz. Elbette var demeliyiz. Basit bir örnek verecek olursak, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üye ülkelerin geçtiğimiz yıl itibariyle ithalatları yurt dışından aldıkları toplam mal tutarı bakacak olursak tek tek sayalım. Şu anda üzerinde bulunduğumuz can Azerbaycan’ımızın ithalatı, yurt dışından aldığı mal tutarı 2024 yılı itibarıyla 21 milyar dolar. Özbekistan’ın ithalatı 56 milyar dolar. Bunlar 2024 yılı rakamları. Kazakistan’ın ithalatı 60 milyar dolar. Kırgızistan’ın ithalatı 12 milyar dolar. Türkiye’nin ithalatı 344 milyar dolar. Türkmenistan’ın 4 milyar dolarlık ithalatını görüyoruz. Türk Devletleri Teşkilatı olması sebebiyle Macaristan’ımızın 152 milyar dolarlık yine 2024 ithalatı var. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ise 2,8 milyar dolarlık bir ithalat gerçekleştirilmiş 2024 yılında. Toplama baktığımız zaman 656 milyar dolarlık bir ithalat yapılmış Türk devletleri tarafından. Peki Türk Devletleri Teşkilatı üye ülkelerinin birbirleriyle olan ticaret hacmi ne kadardı? Az önce söylemiştik; 53 milyar dolardı. 656 milyar dolarlık ithalatın içerisinde 53 milyar dolarlık bir ticaret hacmi yapılmış. Devletlerin Türk coğrafyasındaki bayrağı olan bağımsız devletlerimizin birbirleriyle yapmış oldukları ticaret hacmi. Peki bunu kabul edecek miyiz? Tabii ki edemeyiz” diye konuştu.
“Öncelikle birbirimizden alışveriş yapma kültürünü geliştirmeliyiz”
Sağlam bir disiplinle Türk dünyasındaki ticaret hacminin geliştirilebileceğini belirten Kanak, “Öncelikle tesis ettiğimiz birliğimizi, istediğimiz ve arzu ettiğimiz şekle getirmeliyiz. Sosyal birliğimizi, siyasi birliğimizi, kültürel birliğimizi en önemlisi iktisadi birliğimizi sağlam temellere oturtmalıyız. Bunun için değerli arkadaşlar, öncelikle birbirimizden alışveriş yapma kültürünü geliştirmeliyiz. Öyleyse iktisadi birlik için aramızdaki ticareti, sanayileşmeyi, üretimi geliştirmemiz gerektiğine canı gönülden inanıyoruz. Buradan hem kardeş ülkelerimizdeki hem de Türkiye’mizdeki girişimcilerimize, iş adamlarımıza, sanayicilerimize sesleniyoruz. Kimin ne ihtiyacı var ise öncelikle birbirlerinden alışveriş yapmalarını teklif ediyoruz ve öneriyoruz” ifadelerini kullandı.
Halit Kanak, “Herhangi bir iş adamımız ya da devletlerimizin herhangi bir kurumuna hammadde mi lazım, mamül ürün mü lazım, iş geliştirmek için yazılımlar, teknolojik bilgi mi, destek mi lazım. Önce kardeşler arasında bu alışverişi yapsınlar istiyoruz. Mal üretimi yapan, mal üreten Türk şirketlerinde bulamazsanız eğer bu aradıklarınızı ne yapacaksınız o zaman üçüncü dünya ülkelerine elbette müracaat edilebilir. Ama önce soracağız, Türk coğrafyasında bunu üreten şirketlerimiz var mı? Elbette ki var. Bulamazsak üçüncü dünya ülkelerine yönelebiliriz. Dolayısıyla bu da neyi getirecek; kendi iç hacmimizi, çalışma, ticaret hacmimizi artıracağına inanıyoruz” dedi.
