Biruni Üniversitesi, 16-17 Ekim tarihlerinde “Biruni’nin Bilimsel Mirası ve Medeniyetlere Katkısı” temasıyla uluslararası bir sempozyuma ev sahipliği yapacak. Bu yıl ilki düzenlenen sempozyum, Ebu Reyhan El Biruni’nin eserlerini çok yönlü biçimde inceleyerek onun evrensel bilime katkılarını yeni bir perspektifle ele almayı hedefliyor.
Biruni Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Adnan Ömerustaoğlu, sempozyumun amacının Biruni’nin entelektüel dünyasını derinlemesine anlamak ve onun bilimsel metodolojisini günümüz araştırmacılarına aktarmak olduğunu belirterek, “Bu sempozyum, Biruni’nin düşünce dünyasını doğru anlamak isteyen araştırmacılar için uzun vadeli bir bilimsel çabanın başlangıcıdır. Amacımız, Biruni’nin evrensel bilime katkılarını, özellikle bilimsel yöntem ve eleştirel düşünce konularındaki öncülüğünü tartışmaktır” dedi.
“4 ülke, 5 kurumdan katılım olacak”
Sempozyumun organizasyonunda beş kurum yer alıyor. Türkiye’den Biruni Üniversitesi, Türk Dil Kurumu ve İstanbul Uluslararası Medeniyet Araştırmaları Merkezi (MEDAR) destek verirken, Özbekistan Bilimler Akademisi’ne bağlı Ebu Reyhan Biruni adını taşıyan Şarkiyat Enstitüsü ile Özbekistan Gazetecilik ve Kitle İletişimi Üniversitesi de iş birliği yapıyor.
Toplam 26 akademisyenin bildiri sunacağı sempozyuma; 13 araştırmacı Türkiye’den, 11’i Özbekistan’dan, 1’i ABD’den ve 1’i de Hollanda’dan katılacak. Katılımcılar arasında “Kayıp Aydınlanma” kitabının yazarı Prof. Dr. Stephen Frederick Starr, Prof. Dr. Bekir Karlığa ve Prof. Dr. Behram Abdurrahimovich Abduhalimov gibi alanında önde gelen isimler bulunuyor.
“Biruni Yüzyılı” vurgusu
Biruni’nin yalnızca İslam medeniyetinin değil, dünya bilim tarihinin de en önemli figürlerinden biri olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ömerustaoğlu, “Biruni, matematikten astronomiye, jeolojiden eczacılığa kadar 180’e yakın orijinal eser bırakmıştır. Eleştirel yaklaşımı, gerçeğe olan tutkusu ve deneysel gözlem konusundaki titizliğiyle bilim tarihinde ‘Biruni Yüzyılı’ olarak anılacak bir dönemin temsilcisidir” ifadelerini kullandı.
Ömerustaoğlu, bilim tarihinin önemli otoritelerinden George Sarton’un “Bilim Tarihine Giriş” adlı eserinde 11. yüzyılı “Biruni Yüzyılı” olarak nitelendirdiğini hatırlatarak, “Sarton, Biruni’yi yalnızca İslam dünyasının değil, bütün zamanların en büyük bilim insanlarından biri olarak tanımlar” dedi.
“Öğrencilere en büyük miras: Bilme tutkusu”
Sempozyumun genç araştırmacılar ve öğrenciler için önemli bir ilham kaynağı olacağını belirten Ömerustaoğlu, Biruni’nin yaşamının bilme ve öğrenme arzusunun sembolü olduğunu söyledi. Ömerustaoğlu, “Biruni, ölüm döşeğinde bile bir öğrencisinden ders almaya devam edecek kadar bilginin peşindeydi. Onun araştırmacı ruhu ve sorgulayıcı yaklaşımı, bugün de bilim insanlarına ışık tutuyor” ifadelerini kullandı.
“Bilimde çoğulculuğun ve hoşgörünün simgesidir”
Biruni’nin gözlem ve deney temelli bilimsel yöntemiyle çağının çok ötesinde bir bilgin olduğuna dikkat çeken Ömerustaoğlu, “Biruni, kaynakları eleştirel biçimde değerlendirerek doğrulayan, farklı görüşleri kıymetli bulan bir düşünürdür. ‘İnsanların fikir ve içtihatları türlü türlüdür ve cihanın mamuriyeti görüşlerin çeşitliliği ile kaimdir’ sözü, bilimde çoğulculuğun ve hoşgörünün simgesidir” dedi.
“Eksik veya şüpheli gördüğü noktaları açıkça belirtmiştir”
Biruni’nin söylentileri olduğu gibi kabul etmeyip farklı kaynaklardan karşılaştırmalar yaptığını belirten Ömerustaoğlu, “Araştırmalarında objektif kalmayı ilke edinmiş, delilsiz iddiadan kaçınmıştır. Eksik veya şüpheli gördüğü noktaları açıkça belirtmiştir. Bu yaklaşım, onun bilimsel dürüstlüğünün en somut örneklerinden biridir” diye konuştu.
Biruni’nin buluşlarına da değinen Ömerustaoğlu, “Biruni, Kopernik’ten beş asır önce tutulma düzlemi eğimiyle ilgili çalışmalar yapmış ve bu eğimin sabit olduğunu, ölçümlerdeki küçük farkların gözlem ve alet hatalarından kaynaklandığını belirtmiştir. Ayrıca ışık hızının ses hızından yüksek olduğunu ifade ederek dönemin bilim anlayışının çok ötesinde bir öngörüde bulunmuştur” ifadelerini kullandı.
