Kırgız Türkleri binlerce yıllık ata mirası olan ‘aşık oyunu’ geleneğini yaşatıyorlar

Doğa şartları, hastalık ve Rusya savaşı nedeniyle 1982 yılında Afganistan’ın kuzeyindeki Pamir Yaylasından zorlu şartlarda göç eden Kırgız Türkleri önce Van’ın Erciş ilçesine yerleşti, 2018 yılında ise 50 aile Yozgat’a göç ederek Yenifakılı ilçesini yurt edindi.
Her fırsatta Türkiye için ‘İslam devleti, canımız, kanımız’ vurgusunu yapan Kırgız Türkleri kültürlerini hiçbir zaman unutmayacaklarını da ifade ediyor. Yenifakılı İlçesindeki TOKİ konutlarında ikinci aşık oyunu sahasını da faaliyete geçirerek binlerce yıllık aşık oyunu kültürünü de devam ettiriyorlar.
Kırgızlar arasında oldukça ilgi gören aşık oyunu, küçükbaş hayvanların diz kısmında bulunan dört yüze sahip kemikle oynanıyor. Binlerce yıllık bir tarihe sahip olan aşık oyununda dairesel bir alanın ortasındaki oyuğa dizilen küçük aşık kemikleri oyuncuların büyük aşık kemiklerini fırlatarak küçükleri bu yuvarlaktan dairenin dışındaki çizgi ile belirlenmiş alanın dışına çıkarılmaya çalışılılıyor. Halka dışına çıkarılan kemikler, başarılı bir atış yapan oyuncu tarafından itilir. Bu oyun bütün kemiklerin, halkanın dışına vurularak çıkarılması ile birlikte son buluyor.
Ata mirası aşık oyununu 7’den 77’ye tüm Kırgızların severek oynadığını ve büyüklerin küçüklere kültürel miras olarak aşık oyununu öğrettiklerini söyleyen 80 yaşındaki Köçün Tarhan : “Çocukluğumdan beri, 12 yaşımdan beri oynuyorum. Hiç bırakmadım bu oyunu. Şampiyonluğum var madalyam var. Ankara’da ve İstanbul’da şampiyon olduk. Her yerde madalya aldım. Oyun 5 kişi 10 kişi oynanıyor. Az kişi olursa 3’er kişi 2 takım olarak oynuyoruz. Şimdi biz 3 kişiyiz, karşı tarafta 3 kişi. Amacımız yuvarlaktaki aşık kemiklerini dışarıya çıkarmak” dedi.
Atalarından kalma oyunu Yozgat’ta sürdürmeye çalıştıklarını söyleyen Gencekul Timur, TOKİ konutlarında ilkine göre daha büyük ikinci bir aşık oyunu sahası yaptıklarını ifade ederek “Yozgat Yenifakılı’da ikamet eden Kırgız Türklerindeniz. Burada 40 aile yaşamaktayız, 130 nüfusumuz bulunmaktadır. Şu an burada kendi kültürel faaliyetlerimizi devam ettiriyoruz ve kendi kültürlerimizi çocuklarımıza da yaşamak için uğraşıyoruz. Burada aşık oyunu oynuyoruz. Aşık oyunu Orta Asya’dan gelen bir oyun. Bunun dokuz çeşit oynama şekli var biz bir çeşidini oynuyoruz. ‘Benimle aşık atamazsın’ atasözü buradan geliyor. Önceleri savaş taktiği olarak kullanılıyormuş, silah icat olduktan sonra oyun şekline döndürmüşler. Aynı futbol takımı gibi iki takım oluşturuluyor ve dairenin içindeki aşıkların hepsinin toplayan öne geçmiş oluyor. Bu şekilde kültürel oyunumuzu devam ettiriyoruz” şeklinde konuştu.
Aşık oyunu UNESCO’nun maddi olmayan miraslar listesinde yer alıyor.