Türkiye’de Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Yenilikler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Uluslararası Kongresi’nin sonuç bildirisi yayımlandı

Eğitim-Bir-Sen ve İbn Haldun Üniversitesi iş birliğiyle 26-27 Mayıs tarihlerinde Ankara’da düzenlenen “Türkiye’de Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Yenilikler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Uluslararası Kongresi”nin ardından 78 akademisyenin katkısıyla hazırlanan 11 maddelik reform çağrısının yer aldığı sonuç bildirisi yayımlandı.

Ankara’da YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, Memur-Sen ve Eğitim-Bir-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Bayram Ali Ersoy’un yanı sıra Türkiye, Kanada, Endonezya ve Mısır gibi ülkelerden rektörler, akademisyenler ve eğitim alanında faaliyet gösteren sivil toplum temsilcilerinin katılımı ile düzenlenen “Türkiye’de Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Yenilikler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Uluslararası Kongresi”nin sonuç bildirisi yayımlandı. Bildiride, kongrede zengin ve nitelikli bir akademik zeminde sunulan 40 bildiri ile oturumlarda ortaya çıkan temel görüşler sistematik biçimde sınıflandırılarak, yükseköğretimin yeniden yapılandırılmasına yönelik çözüm önerileri ortaya konuldu. Sonuç bildirisinde yükseköğretim sisteminin yeniden yapılandırılması için doğru ve yeterli yasa değişiklikleri ile birlikte ahlaki, entelektüel ve kültürel bir paradigma değişiminin gerekliliğine vurgu yapıldı. Bu paradigma değişiminin yönetimsel bir reform ile insanı yeniden merkeze alan, aklı ve ruhu birlikte geliştirmeyi hedefleyen yeni bir medeniyet tasavvuru olması gerektiğine işaret edildi.

Bildiride YÖK’ün aşırı merkeziyetçi yapısından uzaklaşarak, stratejik rehberlik sağlayan evrensel bir kuruma dönüşmesi gerektiği vurgulanarak, bu dönüşümü destekleyecek yeni bir yükseköğretim kanununun hayata geçirilmesi gerektiğine dikkat çekildi. Yükseköğretimin kendi tarihsel ve kültürel kodlarına dönerek yeniden anlamlandırılması gerekliliği ifade edilen bildiride, “Temellerini tarih ve kültürümüzün oluşturduğu bir eğitim anlayışı, evrensel gereksinimleri de içinde barındıran hakikatin peşinde koşan bir zihniyet dönüşümünü de zorunlu kılmaktadır” denildi.

Bildiride yükseköğretim sisteminin yeniden yapılandırılmasına yönelik çözüm önerileri; üniversiteleşme politikalarından kalite anlayışına, kontenjan planlamasından öğretmen yetiştirmeye; istihdam, iş güvencesi ve özlük haklarından akademik özgürlük ve etik denetime kadar uzanan kapsamlı bir çerçevede 11 temel başlık altında toplandı. Bildiride “Yükseköğretim Yapısının Dönüştürülmesi, Kalite Anlayışının Yeniden Tanımlanması, Üniversiteleşme Politikaları, Program ve Kontenjan Planlaması, Eğitim Fakülteleri ve Öğretmen Yetiştirme, Temel Bilimler ve Özel Sektör İlişkisi, İstihdam, İş Güvencesi ve Özlük Hakları, Akademik Özgürlük ve Etik Denetim, Yükseköğretimin Kavramsal Temellerinin Yeniden İnşası, Toplumsal Katkı ve Bilim İletişimi, Geleceğin Üniversitesi ve Esnek Öğrenme” başlıklarına yer verildi. Bildirinin sonuç kısmında ise şu ifadelere yer verildi:

“Yükseköğretim Kongresi, 2025’te sunulan bildiriler ve yapılan tartışmalar, Türkiye’nin eğitim politikaları bağlamında yükseköğretim sistemine ilişkin köklü bir zihinsel, kültürel ve medeniyet temelli yeniden yapılanmaya ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur. Bu ihtiyaç üniversitelerin ekonomik kalkınma ve bilgi üretiminin ötesine geçen bir misyona sahip olmasını, insanın anlam arayışını, hakikatle bağını ve toplumla kurduğu etik ilişkileri merkeze alan bir tasavvurla yeniden şekillenmesini zorunlu kılmaktadır. Üniversiteler çağın ruhuna temas eden, bireyin manevi derinliğini dikkate alan ve milletin kültürel varlığını taşıyan kurumlar olarak yeniden tanımlanmalıdır. Türkiye’de yükseköğretim bağlamında eğitim politikalarına yön veren MEB, YÖK, ÖSYM, MYK ve Cumhurbaşkanlığı Eğitim Politikaları Kurulu gibi kurumlar arasında sürdürülebilir ve sağlıklı bir koordinasyona ihtiyaç vardır.”