Azerbaycan Esir, Kayıp ve Rehine Vatandaşlar Devlet Komisyonu Çalışma Grubu Başkan Yardımcısı Eldar Samedov, Hocalı şehrinde Ermenilerin katlettiği 7 Azerbaycanlıya ait kalıntıların bulunduğunu bir toplu mezar tespit edildiğini bildirerek, “Burada geleneksel olmayan bir defin biçimi tespit edilmiştir” dedi.
Ermenistan güçleri tarafından 1. Karabağ Savaşı’nda Hocalı Katliamı’nda katledilen Azerbaycanlıların izleri birer bire bulunuyor. Azerbaycan’ın Askeran-Hocalı yolunda yürütülen kazı çalışmaları sırasında Ermeniler tarafından katledilen Azerbaycanlılara ait kemik parçaları bulundu. Alanda yapılan çalışmalar sonucunda kalıntıların en az 7 kişiye ait olduğu belirlendi.
Bulunan toplu mezar ile ilgili gazetecilere açıklamada bulunan Azerbaycan Esir, Kayıp ve Rehine Vatandaşlar Devlet Komisyonu Çalışma Grubu Başkan Yardımcısı Eldar Samedov, “Nisan ayında yürüttüğümüz kazılar sırasında belirtmek isterim ki, 2 toplu mezar tespit edilmiştir. Toplu mezarlardan biri Şuşa şehrinin yakınında, Şuşa-Hankendi yolu ile Şuşa-Laçın yolunun birleşiminde tespit edilmiştir. Söz konusu bölgede en az 5 kişiye, kayıp şahıslara ait olduğu tahmin edilen ceset kalıntıları tespit edilerek bölgeden çıkarılmıştır. Bölgede yol yapım çalışması yürütüldüğü için ceset kalıntılarını oradan çıkarmış bulunmaktayız” dedi.
“Uzmanların görüşüne göre, ceset kalıntıları esasen sivil şahıslara aittir”
Askeran-Hocalı yolu üzerinde yeni tespit edilen toplu mezarda ise, en az 7 kayıp şahsa ait ceset kalıntıları tespit edildiğini bildiren Samedov, “Uzmanların görüşüne göre, ceset kalıntıları esasen sivil şahıslara aittir ve burada geleneksel olmayan bir defin biçimi tespit edilmiştir. Genel olarak, Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik askeri saldırganlığı sonucunda, Devlet Komisyonu’nun verilerine göre, 1 Mayıs tarihi itibarıyla 3 bin 990 vatandaşımız kayıp şahıs olarak kayıt altına alınmıştır” ifadelerini kullandı.
“Ermenistan’ın işlediği yeni bir suç vakasıyla karşı karşıyayız”
Son yıllarda yürütülen arama-kazı ve aynı zamanda kimlik tespiti çalışmaları sonucunda 170 Azerbaycan vatandaşının akıbetinin belli olduğunu vurgulayan Samedov, “Bugün ise burada sizin katılımınızla, Ermenistan’ın işlediği yeni bir cinayet vakasıyla karşı karşıyayız. Biliyorsunuz ki, uzun yıllar boyunca Ermenistan tarafı Hocalı soykırımıyla ilgili meselelerde kendine özgü bir yaklaşım sergilemiştir. Hatta onların iddialarına göre, sivil halk Hocalı şehrini terk ederken onlara bir koridor verildiği öne sürülmüştü. Ancak bugün burada ortaya çıkarılan bu somut delil gösteriyor ki, hiçbir insani koridordan söz edilemez, herhangi bir koridor verilmemiş ve insanlar, sivil kişiler, kasten burada katledilmiş ve toplu şekilde defnedilmiştir. Biliyoruz ki, uluslararası insancıl hukuk kurallarına göre, Azerbaycan’ın da Ermenistan’ın da taraf olduğu Cenevre Sözleşmeleri’nin 3. maddesine göre insanların rehin alınması tamamen yasaktır” diye konuştu.
Bulunan deliller sonucunda, rehin alınan insanların işkencelerle öldürülerek, toplu şekilde gömüldüğünü tespit ettiklerini belirten Samedov, “Uzun yıllar boyunca Azerbaycan tarafı, hem Hocalı soykırımı sırasında hem de genel olarak Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik saldırganlığı sonucunda kayıp olan vatandaşlarımızın akıbetinin açıklığa kavuşturulması için uluslararası kuruluşlar aracılığıyla defalarca Ermenistan tarafına başvurmuş, bu kişilere dair bilgi talep etmiştir. Ancak Ermenistan tarafı halen bu gerçekleri gizlemeye devam etmektedir” dedi.
“Delil zaten ortada”
Bulunan delillerin Ermenistan’ın işlediği suçu ortaya çıkardığını belirten Samedov, “Şiddet izleri burada açıkça görülmektedir. Orada ayak kemiklerinde, el kemiklerinde, kafatası kemiklerinde sert cisimlerle vurulmuş darbe izleri var. Kemiklerin kırılmış olduğu tespit edilmiştir. Bu açıkça görülüyor. Delil zaten ortada. Delilin kendisi açıkça gösteriyor ki bu kişilere, özellikle sivillere yönelik bir suç işlenmiştir. Kıyafetlerinden de açıkça anlaşılmaktadır ki bu kişiler sivildir. Hatta uzmanların görüşüne göre aralarında daha çok kadınlar yer almaktadır. Şu anda kazı süreci devam etmektedir. Muhtemelen alt katmanlarda başka insan kalıntılar da olabilir” diye konuştu.
“Hocalı soykırımı sırasında 38’i çocuk, 210 kişi kayıp şahıs olarak kayda alınmıştır”
Arkeologların katılımıyla çevrede tekrardan detaylı bir inceleme gerçekleştirileceğini belirten Samedov, “Sonraki aşamada biz elbette bu kalıntıları buradan çıkaracağız ve bu kalıntıların ilgili laboratuvarlarda kimlik belirleme işlemleri yürütülecektir. Hocalı soykırımıyla ilgili olarak, Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Esir ve Kayıp Düşmüş Vatandaşlar Devlet Komisyonu’nun verilerine göre, güncel 1 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla Hocalı soykırımı sırasında 210 kişi kayıp şahıs olarak kayda alınmıştır. Bunların arasında maalesef ki 38 çocuk bulunmaktadır, kayıp kişilerden 42’si askerdir, geri kalanlar ise sivillerdir” ifadelerini kullandı.
Hocalı’da 2024 yılının Şubat ayında bir toplu mezar daha tespit edildiğini hatırlatan Samedov, “Ayrıca Hocalı soykırımıyla bağlantılı olduğu tahmin edilen başka bir toplu mezar Hocalı’nın Galaderesi köyünde ortaya çıkarılmıştır. Hocalı şehrinin içinde Şubat ayında tespit edilen toplu mezardan 18 kişiye ait ceset kalıntıları bulunmuştur. Bunlardan 10’unun kimliği belirlenerek ailelerine teslim edilmiştir. Diğerleriyle ilgili ise kimlik belirleme süreci devam etmektedir. Bugünkü ise Hocalı’da tespit edilen üçüncü toplu mezarlıktır ve her bir toplu mezarlık, Devlet Komisyonu tarafından, aynı zamanda Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığı’na bağlı savcıların katılımıyla kayıt altına alınmaktadır. Orada bulunan kanıtlar belgelendirilmekte ve genel olarak Başsavcılık tarafından bu konularla, özellikle Azerbaycan’a yönelik saldırılarla ilgili ceza soruşturması yürütülmektedir ve soruşturma çerçevesinde meseleler usulüne uygun şekilde incelenmektedir” dedi.
